امکان سنجی تجدید حیات و ساماندهی بافت قدیم شهر خرم آباد، محله زید بن علی

بافت‌های قدیمی بيشتر شهرها به مرور زمان و در اثر تحولات جدید، عملكرد پيشين خود را از دست داده و رفته¬رفته رو به اضمحلال گذارده و امروزه بزرگ‌ترین معضل شهرها هستند. بافت قدیم خرم¬آباد در پیرامون قلعۀ فلک ¬الافلاک، تعدادی از عناصر ارزشمند دوره‌های تاريخي مختلف را در خود جای داده است. متأسفانه به‌ جز حریم درجۀ یک قلعه، دیگر قسمت‌های بافت، محل زندگی مهاجران و قشر ضعیف اقتصادی و فرهنگی جامعه است که از سر ناچاری به این مناطق روی آورده و هیچ‌گونه احساس تعهدی نسبت به حفاظت از بافت در خود احساس نمي¬كند. دسترسی¬های نامناسب و نبود تسهیلات و امکانات خدماتی، بافت را با وجود واقع شدن در هستۀ مركزی شهر، به سمت فراموشی و نابودی سوق می¬دهد. هدف این تحقیق شناخت و بهبود ساختار کالبدی و سازمان فضایی از راه بهسازی شهری، ارتقای ارزش مکان مذهبی، احیای عناصر تاریخی، و گسترش زمینه¬های سرمایه¬گذاری و ایجاد اشتغال برای افراد بومی در محلۀ زید ¬بن¬ علی است. روش به‌ کار گرفته-شده در این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است. جامعۀ آماری ايت تحقيق، ساکنان محلۀ زید ¬بن¬ علی (جمعیتی بالغ بر چهارصد نفر) هستند. با استفاده از روش پیشرفتۀ آماری (تحلیل عاملی)، مجموع متغیرهای استفاده¬شده در این تحقیق عامل¬سازی شد. با استفاده از 23 شاخص اولیه، عوامل مؤثر در محله زید بن علی مطالعه شده و این شاخص‌ها با روش چرخشی «واریماکس» به چهار عامل یا فاكتور كاهش یافت. مجموع چهار عامل جمعاً 68/78 درصد از واریانس را پوشش می¬دهند. بر اساس نتایج تحقیق، عامل کالبدی با مقدار ویژۀ 356/14 به عنوان اولین عامل، و عامل¬هاي اجتماعی، اقتصادی، و زیست¬محیطی با مقادیر ویژۀ 952/11، 157/9، و 605/6 به ترتیب به ‌عنوان عوامل مشکل‌زا در محلۀ زید بن¬ علی مورد توجه قرار گرفته¬ اند. اين عوامل بايد در ساماندهی محله به ترتیب اولویت مد نظر قرار گیرند.