طراحی خانه سالمندان با رویکرد استانداردسازی

چکیده با توجه به پيشرفت¬هاي پزشكي، كاهش مرگ و مير و همچنين كاهش آمار زاد و ولد در جوامع، بالا رفتن جمعيت سالمندان حقيقتي نزديك مي¬باشد. لذا مي¬بايست براي مواجهه با رشد جمعيت در اين قشر، آمادگي و برنامه¬ريزي دقيقي در جوانب مختلف منظور شود. فضاي معماري و شهرسازي يكي از مهمترين عناصر در ارتباط با زندگي سالمند مي¬باشد. حضور سالمند در خانه وجامعه مستلزم جوابگويي اوليه به نيازهاي وي مي باشد. اين پاسخگويي مي¬بايست شامل در نظر گرفتن محدوديت¬هاي جسمي وشرايط روحي اين عزيزان باشد. براي حداكثر بهره¬مندي سالمند از خدمات و جامعه، بايد زندگي سالمندان و روحيات آنان به دقت تجزيه و تحليل گردد. شرايط جسمي و روحي سالمند، نيازها و ويژگي¬هاي اين دوران از جمله فاكتورهايي مي¬باشد كه رسيدن به اين منظور را ميسر مي-سازد. توجه به نيازهاي انسان در هر دوره سلامت فرد، در نتيجه اجتماع را موجب مي¬شود. يكي از اقشار محتاج حمايت در جامعه سالمندان مي¬باشند. در معماري نه تنها بايد اصول و استانداردهاي خاص براي اين قشر تبيين، تثبيت و رعايت شود، بلكه مي¬بايست الگوي فضايي مختص به اين افراد را تعريف نمود. خانه سالمندان اولين و ساده¬ترين راهي است كه مي¬توان در نظرگرفت. اما به دليل فاصلة ويژگي¬هاي اوليه اين فضا از الگوي زندگي عادي سالمند و همچنين قبول اين حقيقت كه باعث افزايش افسردگي¬هاي خاص اين دوران مي¬باشد، دهكده سالمندي الگوي ديگري است كه براي زندگي سالمندان در غرب ارائه و اجراگرديده است. در اين الگو، مسكن¬هايي براي سالمندان طراحي شده است كه سالمندان مي¬توانند به تنهايي يا همراه با خانواده شان در آن زندگي كنند. خدمات اوليه و مورد نياز سالمند در مجاورت و همسايگي مسكن سالمندان موجود مي¬باشد. اما با توجه به ويژگي¬ها و روحيات اين قشر، تعريف الگويي كه سالمند را در كنار حفظ زندگي عادي، در خانه اميدها و خاطراتش، در نيازهاي روحي وجسمي ايشان مرتفع سازد، ضروري مي¬باشد. لذا نياز به الگويي كه فضاي جديدي منطبق بر شرايط روحي و جسمي سالمند را تعريف كند و بتواند جايگزين شيوه¬هاي قبلي در جهت ارتقاء روحيه سالمند شود ضروري مي¬باشد. براي پاسخگويي به اين نياز راه¬حل¬هاي گوناگوني در جهان غرب پيشنهادگرديده، كه در ايران مورد استفاده قرار نگرديده است و به جاي آن اقامتگاه¬هاي روزانه را مي¬توان تعريف كرد كه اين فضا به عنوان فراغتگاه روزانه سالمندان استفاده شود و نه¬تنها شامل پاسخگويي به نيازهاي اين افراد باشد، بلكه در ايجاد حس مفيد بودن، افزايش اميد به زندگي و ارتقاء روحيه سالمند اثرگذار خواهد بود. سالمند در استفاده از اين مكان از اختيار برخوردار است و نيازهايي همچون فضاهاي مناسب براي ورزش و تفريح سالمند، همصحبتي با هم سن و سالان، حفظ عزتنفس ايشان و ايجاد شرايطي براي خود استقلالي در حين گذراندن اوقات فراغت، آموزش هنرها و تكنيك¬هاي مورد نياز در زندگي سالمندي، مشاوره و... را دارا مي¬باشد. واژگان كليدي: سالمند، تفرجگاه، اقامتگاه روزانه، اميد به زندگي، ارتقاء كيفيت زندگي