مطالعه مردم نگارانه زیارت نزد گردشگران در بقاع متبرکه شهر شیراز

در گردشگری مذهبی از یک سو باور مذهبی نقش دارد و از دیگر¬سو زمانی که گردشگران صرف دیدن مکان¬های مذهبی می¬کنند. جنبۀ دیگر واقعیت این است که این گردشگران قبل از اینکه قصد سفر داشته باشند، انگیزه¬های مذهبی برای سفر دارند. زیارت یکی از مصادیق کنش¬دینی است که در ادیان و مذاهب مختلف مورد تاکید قرار گرفته است. پژوهش حاضر، با هدف توصیف و سنخ¬بندی پدیده زیارت در بین گردشگران بقاع متبرکه شهر شیراز با اتخاذ رویکرد¬کیفی به توصیف چگونگی زیارت زنانِ گردشگر مذهبی می¬پردازد. از روش مردم¬نگاری برای اجرای عملیات تحقیق استفاده شد. تکنیک گردآوری داده¬ها مشاهده مشارکتی و مصاحبه¬های نیمه¬ساخت¬یافته بود و مشارکت¬کنندگان با نمونه¬گیری هدفمند انتخاب و یافته¬ها از طریق تحلیل موضوعی تحلیل شده¬اند، جامعۀ مطالعه¬شده گردشگران¬ زن بقاع متبرکه شهر شیراز بودند که از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر، داده¬ها جمع¬آوری شد. مشارکت¬کنندگان براساس ویژگی¬هایی از جمله داشتن تجربه سفر زیارتی، جنسیت و سن انتخاب شدند. داده¬های جمع¬آوری شده براساس تکنیک تحلیل-مضمون، مورد تحلیل قرار گرفتند. پنج تم¬کلی تحت عناوین: کشف معنای وجودی، کنش عاطفی- حاجتی، تعالی نفس، توانمندی معنوی، قدرت ماورائی استخراج گردید. زیارت از منظر برخی از گردشگران زن، راهی برای برون رفت از سراسیمگی¬های روزمره و رسیدن به آرامش، برای برخی کنشی عقلانی – حاجتی است در بستری که بیشتری تأثیر را در حس و حال آنها دارد و برای برخی راهی است که موجب توانمندی¬معنوی آنها می¬گردد. چنین برداشت¬هایی ما را به سنخ¬بندی زیر از زیارت هدایت کرد: زیارت بازاندیشانه، زیارت ابزارگرایانه، زیارت عاشقانه، زیارت توانمندسازانه.