ارزیابی و تحلیل عملکرد سیستم حمل ونقل شهری مطالعه موردی شهر نورآباد ممسنی.

اصولا سیاست¬های حمل¬و¬نقل پایدار درصدد جستجوی روش¬هایی است که امکان دسترسی مناسب را برای همه اقشار جامعه فراهم كرده، هزینه¬های اقتصادی را تعدیل نموده و زمینه آلودگی¬های زیست محیطی را کاهش دهد. روند رشد شتابان شهرها در جهان، توأم با افزايش جمعيت، مـشكلات متعـددي را مانند معضل ترافيك و اختلال در سامانه حمل‌و‌نقل درون‌شهري به‌وجـود آورده اسـت. اینک در شروع قرن بیست و یکم افزايش سريع وسايل حمل‌ونقل موتوري به‌ويژه اتومبيل و استفاده زياد از آن در شهرها همراه با رشد جمعيت و گـسترش بي‌رويه آن باعـث بروز مشكلات عدیده ای شده و بدين ترتيـب، زنـدگي در شهر دشوار گردیده و از نظر رفاه و آسايش دچار تنزل گـشته اسـت. با ديد جغرافيايي، هدف اصلي حمل¬و¬نقل غلبه بر فضاست؛ فضايي كه به وسـيله انـواع مختلفـي از محـدوديت¬‌هـاي طبيعي و انساني مانند فاصله، زمان، تقسيمات مديريتي و توپوگرافي شكل گرفته است. بر اساس ضرورت موضوع تحقیق حاضر در پی این هدف می¬باشد که با مطالعه دقیق سیستم حمل¬و¬نقل شهر نورآباد ممسنی به بهبود عملکرد آن کمک و علاوه بر حل مشکلات عبور و مرور، زمینه رضایت¬‌مندی شهروندان را از سیستم حمل¬و¬نقل فراهم نموده و با توجه به سرانه استاندارد ملی به بهبود آن کمک نماید. پژوهش حاضر دارای رویکرد توسعه¬ای-کاربردی و از حیث روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. زیرا به کمک توصیف شرایط موجود و تحلیل وضعیت حاضر مناسب¬‌ترین سیستم حمل¬و¬نقل شهری که با توسعه شهری و رفاه و آسایش جامعه، سازگار ‌باشد را مشخص می¬‌نماید. بر این اساس تحقيق حاضر بر مطالعات كتابخانه‌اي و پژوهش ميداني استوار بوده است؛ در مرحله تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم‌افزار SPSS و GIS و Excel و روش AHP به ارزیابی حمل¬و¬نقل شهری نورآباد ممسنی پرداخته شده است. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که شاخص میزان دسترسی اقشار کم‌درآمد و پایین جامعه به حمل¬و¬نقل شهری دارای بیشترین اهمیت و شاخص کاهش میزان تأثیرات بر کاربری زمین دارای کمترین اهمیت بوده است. در متغیرهای اصلی تحقیق اولویت شاخص‌های تحقیق از دیدگاه پاسخ‌دهندگان، متغیر پایداری اقتصادی با وزن 625/0، پایداری اجتماعی با وزن 238/0 و شاخص پایداری محیطی با وزن 136/0 در اولویت‌های 1 تا 3 با نرخ ناسازگاری 02/0 قرار دارند. از این رو نتایج حاکی از آن است که وضعیت موجود حمل‌ونقل در سطح شهر نورآباد ممسنی با توجه به شاخص‌های مکان‌یابی حمل¬و¬نقل از مطلوبیت لازم برخوردار نمی¬باشد و نیاز به بازنگری و تعدیل دارد. در عین حال نتایج نشان دهنده آن است که وضعیت موجود حمل‌ونقل شهر نورآباد ممسنی با توجه به استانداردها و سرانه¬های¬ ملی حمل‌ونقل متناسب نمی‌باشد، که بمنظور تعدیل و ارتقای آن بایستی برنامه¬ریزی شود. نتیجه دیگر حاصل از این پژوهش آن است که متغیر عدم دسترسی اقشار کم‌درآمد و پایین جامعه به حمل‌ونقل شهری با وزن 184/0 دارای بالاترین اولویت برنامه ریزی و ارتقا می‌باشد. کلمات کلیدی: حمل‌و نقل شهری، ساماندهی، تکنیک GIS، نورآباد ممسنی.