تحلیل و ارزیابی وضعیت مسکن شهری با رویکرد توسعه پایدار، نمونه موردی: شهر سامان

بدون شک ﻳﻜﻲ از مهم‌ترین بخش‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ در ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ بخش مسکن است، اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد وﺳﻴﻊ اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، زیست‌محیطی و ﻛﺎﻟﺒﺪي ﺧﻮد اﺛﺮات گسترده‌ای را در اراﺋﻪ ویژگی‌ها و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎم دارد و اﻳﻦ ﺑﺨﺶ را ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻬﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اشتغال‌زایی اﻳﻦ ﺑﺨﺶ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎري از بخش‌های دﻳﮕﺮ اﻗﺘﺼﺎدي، به‌عنوان اﺑﺰاري ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ سیاست‌های اﻗﺘﺼﺎدي، ﺗﻠﻘﻲ می‌شود. امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت جهان و تمرکز آن در شهرها، مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان مؤلفه اساسی تأثیرگذار بر چشم انداز بلندمدت جوامع انسانی مطرح شده است. در عین حال با توجه به اثرات گسترده مسکن بر محيط هاي شهري و بر حیات اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر و شهروندان، نقش تاثیرگذار آن بر تحقق اهداف توسعه پايدار شهري نیز بسيار مهم می باشد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص‌های کالبدی مسکن شهری با رویکرد توسعه پایدار می‌باشد، روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جهت وزن دهی به شاخص‌ها از مدل سلسله مراتبی AHP و برای ارزیابی و رتبه‌بندی پایداری هریک از نواحی شهری، از تکنیک تصمیم¬گیری تاپسیس و ویکور استفاده شده است. در این پژوهش پنج شاخص کالبدی شامل؛ مصالح یا اسکلت ساختمانی، کیفیت مساکن، قدمت ابنیه، نمای مساکن و تعداد طبقات آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل یافته¬های پژوهش گویای آن است که به لحاظ کالبدی شهر سامان در وضعیت نسبتاً نامطلوبی قرار دارد. چنانکه در شاخص¬ مصالح، در تمام نواحی چهارگانه این شهر، وضعیت پایین تر از متوسط مطلوبیت بوده، در شاخص کیفیت مسکن، ناحیه سه، مطلوب‌ترین و ناحیه چهار نامطلوب‌ترین، در شاخص قدمت ابنیه هم مطلوب‌ترین ناحیه سه و نامطلوب‌ترین ناحیه دو، در شاخص نما، مطلوب‌ترین ناحیه یک و نامطلوب‌ترین آن‌ها ناحیه سه، بالاخره از نظر¬شاخص¬تعداد طبقات، ناحیه¬دو مطلوب‌ترین¬وناحیه¬سه نامطلوب‌ترین می¬باشد. با این وجود درشاخص¬نهایی¬کالبدی مسکن، ناحیه سه این شهر مطلوب‌ترین و ناحیه دو نامطلوب‌ترین ناحیه در شاخص کالبدی مسکن شهر سامان می‌باشد. کلیدواژه: مسکن¬شهری، توسعه پایدار، شاخص‌های کالبدی، شهرسامان.