تحلیلی بر چگونگی مداخله و ساماندهی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله نوروز آباد شهر ایلام)

بافت¬های فرسوده بخش های بزرگی از اغلب شهرهای ایران را تشکیل می¬دهد که به مرور زمان فرسودگی اینگونه بافت¬ها در حال تشدید شدن است. با این وجود آنچه بافت¬های فرسوده را از بافت¬های دیگر شهری متمایز می¬کند سه شاخص ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی است. طبق برآوردهای اولیه 40 شهر کشور با محلات قدیمی فاقد معیارهای پذیرفته شده شهری و مسئله ساختمان¬های فاقد استحکام مواجه هستند. از این رو لازم است بافت کهن و فرسوده با سلول¬های تازه جایگزین ¬شوند. ساماندهی اینگونه بافت¬ها نیازمند یک مداخله هماهنگ است. در این پایان نامه هدف از انجام پ‍‍‍‍ژوهش بررسي و شناسايي وضع موجود و راه¬هاي ارائه طرح ساماندهي و چالش¬هاي پيش روي آن در بافت فرسوده نوروزآباد ایلام است. بر اين اساس پژوهش انجام شده بر اين فرض استوار است: كه با توسل به روش¬هايی چون طرح¬هاي باززنده¬سازي، بهسازي، نوسازي و بازسازي شهري مي¬توان از چالش¬هاي پيش رو محله نوروزآباد كاست و روند زندگي در اين محله را بهبود بخشيد. محله نوروزآباد از محله¬های قدیمی شهر ایلام است که به دلیل قدمت زیاد از بافتهای فرسوده شهری به شمار می¬رود و به علت كمبود امكانات و خدمات و تجهيزات شهري در اين محله از يك طرف، و نفوذ كاربري ¬هاي تجاري و فرامنطقه‌اي از طرف ديگر، بخش زيادي از ساكنان قديمي محله را ترك كرده و واحدهاي مسكوني به خصوص در لبه‌هاي محله تبديل به انبار و كارگاه و سكونتگاه گروه های کم درآمد شهری شده است. از این رو بخشي از واحدهاي مسكوني درون بافت مخروبه و متروكه شده و به صورت مأمن و مسكن معتادان، فروشندگان و توزيع كنندگان مواد مخدر و مجرمين و كجروان اجتماعي درآمده و باعث ناامني اجتماعي و در نتيجه دامن زدن به گريز جمعيت از آن شده است. نتایج یافته های این پژوهش بیانگر آن است که این محله با دو مشکل اصلی؛ - مسائل و مشکلات اجتماعی- مسائل و مشکلات کالبدی روبرو است. این محله بیش از یک سوم سطح فرسوده شهر ایلام را در بر گرفته است. در واقع از مهمترین مسائلی که این محله با آن روبرو است می¬توان به زوال و فرسودگی بافت، تخریب عرصه¬های عمده، اغتشاش در سیمای شهری، تراکم و تسلط سواره اشاره کرد. روش تحقیق توصيفي- تحليلي بوده و با بهره گیری از مدل سوات و آزمون خی دو یافته¬های تحقیق مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و فرضیات تحقیق نیز بر این مبنا آزمون شده است. نتایج حاصل از تحلیل یافته¬ها جهت ساماندهی محله با رویکرد سیستمی بیانگر آن است که کارکردهایی نظیر بهبود سیمای کالبدی، بهبود وضع ترافیک، بهبود شرایط زیست محیطی، کاهش تراکم و تمرکز، حفظ و احیای رونق اقتصادی، بهسازی محیط اجتماعی و فرهنگی، تقویت و ایجاد ارزش¬های بصری و هویت بخشی بایستی مورد توجه قرار گیرد. در واقع براي زنده و فعال نمودن این محله بايد ساكنان آن احساس امنيت، آسايش و دلبستگي به محيط خود داشته باشند. کلید واژه¬ها: بافت فرسوده شهری، مداخله در بافت فرسوده، ساماندهی بافت فرسوده، محله نوروزآباد ایلام