تحلیلی بر وضعیت شاخص های کمی و کیفی مسکن با رویکرد توسعه پایدار، نمونه موردی: شهر دهگلان کردستان

با توجه به رشد روزافزون شهرنشینی و مشکلات ناشی از آن، امروزه توسعه پایدار شهری به پارادایم مسلط تمام برنامه‌ریزی¬های شهری تبدیل شده است. مسکن به عنوان مهم¬ترین بخش شهر، با ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست¬محیطی و کالبدی خود تاثیر بسزایی در کیفیت زندگی و همچنین توسعه پایدار شهری دارد، لذا دستیابی به پایداری مسکن گامی مهم در تحقق توسعه پایدار شهری می¬باشد. با توجه به این مهم، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شاخص¬های کمی و کیفی مسکن با رویکرد توسعه پایدار در شهر دهگلان، صورت گرفته¬است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می¬باشد؛ که در در مرحله اول کاربری مسکونی از لحاظ کمی بر اساس سرانه و مساحت و از لحاظ کیفی بر¬اساس سازگاری و همجواری کاربری مسکونی با سایر کاربری¬ها، با استفاده از نرم¬فزار ARC GIS و روش Distance ارزیابی شده است. در مرحله دوم با استفاده از تکنیک TOPSIS و مدل تحلیل شبکه ANP به ارزیابی محلات شهر از لحاظ توسعه کاربری خدماتی نسبت به توسعه کاربری مسکونی پرداخته¬شده است. در مرحله سوم تحقیق نیز به بررسی شاخص¬های مسکن با استفاده از مدل سلسله مراتبی (AHP) و دو مدل رتبه¬بندی¬ TOPSIS و VIKOR اقدام شد. تحلیل نتایج مرحله اول تحقیق از لحاظ کمی کمبود شدید سرانه کاربری مسکونی (1/15 مترمکعب) و از لحاظ کیفی، ناسازگاری در محلات قدیمی شهر و عدم همجواری مناسب کاربری¬ها با کاربری مسکونی در بیشتر محلات به ویژه محلات جدید را نشان می¬دهد. نتایج تحلیلی حاصل از توسعه کاربری خدماتی نیز نشان¬دهنده تفاوت چشم¬گیر محلات از لحاظ برخورداری می¬باشد؛ به گونه¬ای که برخوردارترین محله با درجه برخورداری 61/0 فاصله زیادی با محرومترین محله با درجه برخورداری 05/0 دارد. نهایتا نتایج حاصل از تحلیل شاخص¬های مسکن نیز نشان دهنده عدم تعادل و نابرابری و همچنین ناپایداری مسکن شهر دهگلان می¬باشد؛ به گونه¬ای که در شاخص نهایی کیفیت مسکن تنها 27/27 درصد از محلات (10، 2، 11)، از وضعیت مطلوبی برخوردارند. لذا نتایج کلی تحقیق نشان¬دهنده¬ی ناپایداری مسکن و عدم تعادل و نابرابری آن در بین محلات مختلف شهر می¬باشد. کلمات کلیدی: مسکن، شاخص¬های کمی و کیفی، توسعه پایدار، دهگلان