بررسی تطبیقی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری روستاهای هدف مطالعه موردی روستای ابیانه در استان اصفهان و روستای ماسوله در استان گیلان

امروزه بررسی تأثیرات برنامه ریزی و توسعه¬ی گردشگری بر نواحی روستایی و ارائه استراتژی¬های مناسب در مدیریت گردشگری اینگونه نواحی از ضروری¬ترین امور در توسعه توریسم تلقی می گردد. با این وجود عدم توجه به تأثیرات گردشگری روستایی سبب پیامدهای منفی زیادی بر اقتصاد گردشگری شده که ضرورت تحقیق در این حوزه را بیش از پیش اجتناب ناپذیر می¬کند. در پژوهش حاضر مسئله مورد بررسی تأثیرات کالبدی- محیطی و اقتصادی برنامه ریزی گردشگری بر جوامع روستایی و شناخت عوامل موثر در مدیریت گردشگری دو روستای ابیانه (روستایی کویری در مرکز ایران و از توابع شهرستان نطنز استان اصفهان) و ماسوله (روستایی ییلاقی در ارتفاعات سرسبز گیلان) بوده که به صورت تطبیقی انجام پذیرفته است. بررسی این دو منطقه با اقلیم های متفاوت، می تواند تحلیلی دقیق از رفتار گردشگران و ساکنان مقاصد گردشگری در نواحی متفاوت به دست دهد که راهگشای برنامه ریزی ها و مدیریت آتی گردشگری در اینگونه نواحی باشد. بمنظور تحقق این مهم پس از بررسی کلیات و مبانی نظری، جهت سنجش تاثیر برنامه ریزی ها و مدیریت گردشگری بر روستاهای مذکور پرسشنامه هایی تهیه و از طریق عملیات میدانی تکمیل گردیدند. نتایج یافته ها بیانگر آن است که از مجموع 22 شاخص مورد بررسی در حوزه تأثیر برنامه ریزی های کالبدی- محیطی و اقتصادی، در روستای ابیانه تاثیر این برنامه ریزی¬ها از نگاه خانوار تنها بر 7 شاخص از قبیل توجه به هماهنگی در بافت جداره های معابر با ساختمان های روستا ، عدم کاهش اراضی زیر کشت محصولات کشاورزی و عدم تغییر در کاربری اراضی و نیز ایجاد اقامتگاه و مراکز مهمان پذیر روستایی مورد تایید قرار گرفت؛ در روستای ماسوله از نگاه مردم تأثیر برنامه ریزی¬ها تنها در 4 شاخص(رعایت مسائل بهداشتی توسط گردشگران، حفظ و عدم تغییر گونه های مختلف گیاهی روستایی، افزایش اشتغال زنان و افزایش قیمت اراضی روستا) دارای رابطه¬ای معنادار نبود. در عین حال در بررسی نقش مدیریت گردشگری بر توسعه روستاهای مورد مطالعه نیز 9 شاخص مورد بررسی قرار گرفت که در روستای ابیانه تنها در 3 شاخص ( توسعه ی پوشش شبکه ی مخابراتی ، استفاده از عناصر تبلیغات رسانه ای و وجود سرمایه گذاری دولتی و خصوصی) فرض H1 مورد تأیید قرار گرفت و این در حالی است که در روستای ماسوله در 8 شاخص فرض H1 مورد تأیید قرار گرفت و تنها در شاخص توسعه و بهبود راه ها فرض H1 در مقابل فرضH0 تأیید نگردید. نهایتا به تحلیل محدودیت¬ها، توانمندی¬ها، تهدیدها و فرصت¬های این دو روستا با استفاده از مدل SWOT پرداخته شد و استراتژی های چهارگانه (SO، ST، WO،WT) بر آنها به صورت مشترک تعیین و تبیین گردید. كلمات كليدي:گردشگری روستایی، ابیانه، ماسوله، برنامه ریزی توسعه ی گردشگری، تحلیل SWOT