مقطع : دانشجوی کارشناسی ارشد
دانشگاه :
تاریخ دفاع :
اساتید راهنما : عیسی ابراهیم زاده
اساتید مشاور :
اساتید داور :
مشاهده سایر پایان نامه های عیسی ابراهیم زاده
هر چند پیدایش شهر و شهرنشینی در ایران سابقه طولانی دارد لیکن آنچه مسلم است آغاز مرحله جدید شهرنشینی و شهرسازی در ایران با شروع قرن حاضر و با به قدرت رسیدن رضاخان همراه است. یکی از موارد مهم فرایند شهرنشینی در ایران ، گسترش سریع فیزیکی شهرهای آن است که تحت تأثیر عوامل و مکانیزمهای یکسان از جمله مهاجرتهای روستا - شهری ، سیاست های شهری به ویژه در زمینه واگذاری زمین و تعیین کاربری آن ، شیوه برخورد با اراضی غیر دایر شهری و قوانین و ضوابط ساخت و ساز شهری و غیره بوده است. الگوهای مختلف گسترش فیزیکی مطرح شده در مورد شهرها هر کدام دارای مزیت و ضعف هایی است ، امّا آنچه در این بین اهمیت دارد درک عوامل موثر بر گسترش فیزیکی و استفاده از تجربه های بشری با توجه به امکانات و محدودیت های محیط طبیعی و انسانی یک شهر است. بر این مبنا در این رساله به بررسی الگوی گسترش فیزیکی شهر زرقان طی ادوار گذشته و تعیین جهات گسترش آتی آن پرداخته ایم. بدین منظور نخست روند گسترش فیزیکی شهر زرقان را در چهار مرحله از سال 1335 تا 1386 بررسی نموده و عواملی که در گسترش فیزیکی شهر در طی ادوار گذشته تأثیر داشته مورد مداقه قرارگرفته است.
نتایج حاصل از یافته های این تحقیق ، بیانگر آن است که گسترش فیزیکی این شهر بی برنامه و به صورت هسته های پراکنده ایی در محدوده هاي کشاورزی شکل گرفته که از بهم پیوستن آنها بخصوص در سالهای اخیر ، شکل نهایی شهر سامان یافته است. در واقع به نوعی می توان گفت شکل شهر با ساخت چند هسته ای ( نظریه چانسی هاریس ) تا حدودی مطابقت یافته است. در عین حال باید گفت که گسترش فیزیکی شهر در سالهای اخیر ، به خصوص 10 ساله گذشته بصورت فزاینده ایی ، جهشی بوده است ، در این مدت بیش از سه برابر بر محدوده فیزیکی قبلی شهر افزوده شده ، به طوريكه وسعت شهر از 6/232 هكتار در سال 1375 به حدود 8/798 هكتار در سال 1385 رسيده است. عامل اصلی در این روند ، مهاجرت های بی رویه روستا – شهری بوده است ، چنانکه از سال 1335 تاکنون بیش از 8752 نفر مهاجر و یا قریب به 30 درصد جمعیت شهر، مشخصأ از مهاجرین روستایی که به شهر وارد شده اند و به نسبت بیشتری هم از جمعیت موجود شهر ناشی از زاد و ولد همین مهاجرین می باشد. این امر باعث شده علیرغم اینکه متوسط رشد جمعیت کشور در سال 1385 حدود 2/1 درصد بوده ، در این شهر متوسط رشد جمعیت آن 4/3 درصد باشد. همچنین این گسترش بی رویه و بی برنامه باعث شده که بیش از 257 هکتار از اراضی مرغوب اطراف شهر به زیر ساخت و ساز شهری قرار بگیرد. اینک یافته های تحقیق بیانگر آن است که با ساماندهی و بهره گیری از بافت های فرسوده و کم بازده درون بافت موجود شهر می توان گسترش بی رویه آتی آن را کنترل و مهار نموده و با تعدیل روند مهاجرت های روستایی و جلوگیری از ساخت و سازهای شهری در اراضی کشاورزی ، جهات توسعه فیزیکی آینده شهر را جهت داد.
كلمات كليدي: گسترش فیزیکی ، مهاجرت روستا – شهری ، جهات گسترش شهر ، شهر نشینی - شهر زرقان