تحلیلی بر توزیع فضایی- مکانی کاربری فضای سبز و مکانیابی بهینه آن در منطقه یک شهر زاهدان

امروزه با افزايش جمعيت شهري و گسترش و توسعه شهرها، واژه فضاي سبز و كاربريهاي فضاي سبز شهري نيز مورد توجه بيشتري قرار گرفته است. از اين رو هرچه شهرها بزرگتر مي شوند احساس نياز به وجود فضاي سبز بيشتر نيز افزايش مي يابد. در عين حال گسترش شهرنشيني و زندگي صنعتي باعث ايجاد اثرات مخرب زيست محيطي گوناگون گرديده كه مهمترين آنها آلودگي هوا و صدا مي باشد که براي كاهش اثرات منفي زيست محيطي ايجاد شده، توسعه فضاهاي سبز شهري يكي از بهترين و مهمترين عوامل مؤثر مي باشد. در اين مقاله فضاي سبز منطقه يك شهري زاهدان با اين نگاه مورد بررسي قرار گرفته است. براساس يافته هاي اين تحقيق، با توجه به جمعيت 253252 نفري منطقه يك شهر زاهدان و فضاي سبز موجود آن كه 221517 مترمربع در سـال 1388 مي باشد؛ در مجموع سـرانه فضاي سبز آن حدود 9/0 مترمربع مي باشد؛ كه با استانداردهاي فضاي سبز شهري كه حدود 15 متر سرانه را در سطح مطلوب قلمداد مي نمايد و در شرایط زاهدان حداقل 8 مترمربع سرانه با توجه به شرايط محيطي آن ضروری است، که وضع موجود با سرانه هاي استاندارد فاصله زيادي دارد؛ در عين حال توزيع فضايي همين مقدار نيز در سطح منطقه نامتعادل و نامتناسب مي باشد. چنانكه مجموع فضاي سبز اين منطقه تنها در 14 پارك، 4 ميدان و 9 بلوار موجود در مرکز اين منطقه قرار گرفته و ساير فضاهاي شهري منطقه يك بخصوص در شمال و جنوب آن از داشتن هرگونه فضاي سبز محروم مي باشند. رهيافت هاي حاصل از اين پژوهش بيانگر آن اسـت كه علاوه بر كمـبودها و نيازهـاي مـوجـود، با توجه به پيش بيني انجام شده، اين منطقه شهري حدود 378376 نفر جمعيت در ده ‌سـال آتي خواهد داشت، كه با توجه به شرايط محيطي منطقه و با حداقل 8 مترمربع سرانه ي شهري در آن افق به 3027008 مترمربع فضاي سبز در اين منطقه نياز خواهد بود. به عبارتي در سال 1398 نسبت به وضع موجود عملاً به حـدود 2805491 مـترمربع فضاي سـبز جديد در اين منطـقه نياز خـواهد بود، که با جانمایی و توزیع بهینه آن می توان حـداقل سـرانه ي استاندارد فضاي سبز شهري را تأمين نمود. كليد واژه ها :‌ كاربري فضاي سبز، توزيع فضايي، پارك ها، سلسله مراتب شهر، زاهدان