طراحی و اجرای تذهیب قرآنی، براساس نمونه¬های تیموری موزه¬¬ی آستانه مقدسه قم

چکیده: دوره¬ی تیموری‌، یکی از دوره¬های مهم تاریخ تمدن اسلامی در هنر تذهیب نسخ خطی به ¬شمار می¬رود. تذهیب در زمینه¬ی نسخ علمی، ادبی و به ویژه مذهبی در این دوره به وفور مورد توجه قرار می¬گیرد. هرچند که تذهیب نسخ مذهبی از جمله قرآن¬ها از پیش¬تر مورد توجه مسلمانان بوده است، اما این هنر در دوره¬ی تیموری به تکامل می¬رسد. یکی از مجموعه¬هایی که که این شکوفایی را به¬خوبی نشان می¬دهد‌، قرآن¬های تیموری محفوظ در موزه¬ی آستانه مقدسه قم می¬باشد. با نگاهی دقیق¬تر به این آثار درمی¬یابیم که تذهیب¬ها شامل عناصر قرآنی از جمله شمسه، سرلوح افتتاح، سرسوره، نشان گل¬آیه، خمس¬ و عُشر هستند. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش¬ها می¬باشد که، تذهیب قرآن¬های موزه¬ی آستانه مقدسه¬ قم از چه ویژگی¬هایی برخوردارند؟ فضاسازی و ساختار تذهیب¬های عصر تیموری چگونه است؟ این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی به انجام رسیده است، با مطالعه تجزیه و تحلیل تذهیب¬های تیموری موزه¬ی آستانه مقدسه قم از منظر ترکیب¬بندی، نوع نقوش و رنگ¬گذاری می¬پردازد. داده¬های اولیه پژوهش به صورت کتابخانه¬ای جمع¬آوری شده و نتایج حاصله نشانگر این است که نوع ساختار ترکیب¬بندی، صفحه¬آرایی سرلوح¬ها و متن در نسخ به صورت 3 و 5 قسمتی بوده و با نقش غالب اسلیمی (توپُر) مزین گشته و رنگ غالب تذهیب با لاجورد و طلا انجام شده است. واژگان کلیدی: تذهیب قرآنی، تذهیب¬های تیموری، نسخ مذهِّب قرآنی موزه¬ی آستانه مقدسه قم.