طراحی و ساخت زیورآلات بر اساس شیوه‌ی سیاه‌قلم در هنر حکاکی نقره‌ی تبریز

چکیده سیاه‌قلم یک شیوه‌ی تزئینی و آلیاژی از سولفیدهای فلزی است که برای تزئین اشیاء حکاکی شده‌ی نقره در ادوار مختلف کاربرد داشته ‌است. هنرمندان فلزکار از دوران مصر باستان به تکنیک سیاه‌قلم اشتغال داشته‌اند و این هنر در دوران ساسانیان بخصوص بر روی سطح فلز نقره اجرا می‌شده است. در عصر سلجوقیان به خاطر ممنوعیت استفاده از ظروف طلا و نقره، سیاه‌قلم بر روی نقره‌ی ترصیع شده بر ظروف مسی، برنجی و برنز اجرا می‌شده است و می‌توان اوج این هنر را دوره‌ی سلجوقی دانست. آن‌چه از ترکیبات تکنیک سیاه‌قلم در میان منابع هنری بیشتر به آن تأکید شده مخلوطی از نقره، مس، سرب و گوگرد است. تبریز از مراکز اصلی هنر سیاه‌قلم در ایران محسوب می‌شود و متأسفانه امروزه دیگر بدان پرداخته نمی‌شود و این هنر رو به فراموشی است. هدف از این پژوهش اجرای شیوه‌ی سیاه‌قلم بر روی زیورآلات نقره‌ی حکاکی شده می‌باشد تا بلکه مطالعه‌‌ای در جهت معرفی این تکنیک فراموش‌شده و بررسی هنر بومی حکاکی نقره‌ی تبریز صورت گیرد. در این پژوهش به بررسی اجمالی سیاه‌قلم بر روی حکاکی نقره در ساخت زیورآلات پرداخته شده‌است. شیوه‌ی این تحقیق از نوع تاریخی- تجربی می‌باشد و از روش کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. با توجه به مطالعات انجام‌شده در تحقیق می‌توان گفت که امروزه ترکیبات بهتر و مؤثرتری را در ساخت سیاه‌قلم مورد استفاده قرار‌داد و آن را احیاء کرد و گامی مؤثر در جهت رشد این هنر برداشت. واژگان کلیدی تکنیک سیاه‌قلم، حکاکیِ نقره، فلزکاری تبریز، زیورآلات