ارزیابی تراز فشار صدای محیطی و اولویت بندی روش های کنترل صدا با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند ترجیح بر اساس مشابهت به راه حل آیده آل (TOPSIS) در کارخانه لاستیک بارز در سال 1396

مقدمه و اهداف: بدون تردید صدا به عنوان یکی از معضلات اصلی دنیای صنعتی مطرح بوده و شمار زیادی از افراد در محیط کار از آزار ناشی از صدا در مخاطره اند. این مطالعه با هدف ارزیابی تراز فشار صدای فردی و محیطی و اولویت بندی روش های کنترل صدا با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش ترجیح براساس مشابهت به راه حل ایده‌آل (TOPSIS) در کارخانه لاستیک بارز کرمان در سال 1396صورت گرفت. روش تحقیق: مطالعه حاضر از نوع مقطعی، توصیفی تحلیلی می باشد که در سالن پخت کارخانه تولید لاستیک بارز کرمان در سال 1396 انجام گرفت. اندازه گیری تراز صدای فردی با دستگاه Casella مدل Cel- 320بر اساس استانداردISO 9612:2009 و ارزیابی تراز فشار صدای محیطی با استفاده از تراز سنج صوت Cel مدل 450 ساخت شرکت Casella- Cel کشور انگلستان انجام شد. جهت ترسیم نقشه صوتی و ایزوسونیک از نرم افزارهای Surfer V.14 و Noise at work استفاده گردید. جهت اولویت بندی و وزن دهی روش های کنترل صدا با استفاده از فرآیند (AHP) و (TOPSIS) 4 معیار شامل، هزینه اجرا و نگهداری روش (معیار منفی)، قابلیت بکارگیری روش (معیار مثبت)، میزان اثربخشی و کارایی روش (معیار مثبت) و تداخل در فرآیند (معیار منفی) و 8 گزینه شامل، کاهش زمان مواجهه فردی با صدا، اختصاص اتاقک عایق صدا، استفاده ترکیبی همزمان از ایرماف و ایر پلاگ، تغییر در فرآیند، تشکیل کارگروه مهندسی کنترل صدا، رفع سریع نشتی ها، به کاربردن پانل های آکوستیکی و طراحی و ساخت سایلنسر و نازل انتخاب گردید. سپس براساس اهداف، معیارها و گزینه ها؛ پرسشنامه AHP و TOPSIS طراحی و سرانجام به روش دلفی توسط کارشناسان خبره و متخصصین کنترل صدا تکمیل گردید و در نهایت اولویت بندی و وزن دهی نهایی به روش AHP و TOPSIS و از طریق نرم افزار Expert Choice.V.11 و Excel انجام شد. یافته ها: بیشترین میزان دز دریافتی با مقدار 49/147درصد و تراز معادل مواجهه فردی با صدا با میزان dBA 13/87 مربوط به شاغلین در واحد پخت بود. بر اساس نتایج اندازه گیری صدای محیطی، از بین 101 نقطه مورد اندازه گیری در سالن پخت در مجموع 76 نقطه (25/75 درصد) در محدوده خطر (بالاتر از dBA 85) قرار داشتند. بیشترین میزان تراز فشار صوت در این واحد dBA 8/92 بدست آمد. بر اساس نتایج، میزان ناسازگاری در تمام موارد کمتر از 10 درصد بوده و سازگاری پاسخ ها مورد تایید قرار گرفت. در روش AHP وTOPSIS ، در بین معیارها، معیار هزینه اجرا و نگهداری روش، بیشترین وزن (481/0) و در بین گزینه ها در روش AHP، گزینه تغییر در فرآیند، بیشترین وزن (193/0) را داشتند. در روش TOPSIS، گزینه طراحی و ساخت سایلنسر و نازل بر روی خروجی دستگاه های پرس پخت، بیشترین وزن (828/0) را به خود اختصاص داد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بیش از 75 درصد از سطح سالن پخت دارای تراز صدایی بالاتر از 85 دسی بل می باشد و واحد پخت به عنوان پر مخاطره ترین واحد از نظر آلودگی صوتی مطرح است. در این صنعت بر اساس وزن نهایی، مناسب ترین گزینه ها جهت کنترل صدا، تغییر در فرآیند در دستگاه های با صدای بیش از حد استاندارد و طراحی و ساخت سایلنسر و نازل بر روی خروجی دستگاه های پرس پخت می باشند. واژه های کلیدی: تراز فشار صوت، Surfer،Noise at work ، اولویت بندی، AHP، TOPSIS