بررسي كارست ژئومورفولوژي حوضه كوهستاني كلات با تاكيد بر مديريت سرزمين

محدوده مورد مطالعه، حوضه كوهستاني کلات در شرق زون کپه داغ می باشد که در ارتفاعات هزار مسجد و شمال شرق کشور واقع شده است. این حوضه با وسعت 37/168 كيلومترمربع در 145 کیلومتری شمال شهر مشهد و در استان خراسان رضوی قرار گرفته است.مساحت سازندهاي كربناته حوضه 55.51 درصد معادل 93.37 كيلومتر مربع و مساحت سازندهاي غيركربناته 44.49 درصد معادل 75 كيلومتر مربع مي باشد. سازندهاي عمده كربناته حوضه شامل تيرگان، مزدوران 2¬و كلات مي¬باشد كه در شمال، شمال شرق، جنوب، جنوب غرب، مركز و شرق حوضه پراكنده شده اند. براساس طبقه بندی سویجیک، کارست های این حوضه در ردیف کارست های انتقالی، براساس طبقه بندی والتهام و فوکس، در ردیف کارست¬های جوان، براساس طبقه¬بندی کماتینا، در ردیف کارست های ناودیسی و بر اساس طبقه بندی هراک در ردیف کارست های کوهزایی چين خورده قرارگرفتند. این طبقه بندی مشخص نمود که اشکال کارستی حوضه اغلب جوان و تکامل نیافته هستند. ميانگين نتايج تكنيكهاي آزمايشگاهي كلسيمتري، ICP،‌بررسي وزني و مقدار CO2 موجود در سازندهاي كربناته حوضه به ترتيب 3/36، 58/38، 3/39 و 448 سانتي مترمكعب به دست آمد. با فرمولهاي رياضي و تجربي كوربل، سوئيتينگ و ژيونگ ميزان انحلال ساليانه سازندهاي آهكي حوضه به ترتیب66/23، 92/12 و20 مترمکعب در کیلومترمربع برآورد شد که بنظر می رسد روش کوربل از کارایی بیشتری در منطقه مورد مطالعه برخوردار است. توسعه كارست به روش تحليل سلسله مراتبي نشان داد كه از كل مساحت حوضه 04/19 درصد در طبقه كمتر توسعه يافته، 57/24 درصد در طبقه توسعه نيافته،‌ 88/42درصد در طبقه متوسط و 38/14 درصد در طبقه توسعه يافته قرار گرفت. ازاينرو، ليتولوژي منطقه با ارزش 55/0 بيشترين وزن و كاربري اراضي باارزش 025/0 كمترين وزن را به خود اختصاص داد.