مطالعه نقش اسیدسالیسیلیک، روشهای برداشت و عوامل گردهافشان بر عملکرد بذر و روغن گل مغربی

از آنجاییکه روغن گلمغربی منبع غنی از اسیدگامالینولنیک ) GLA ( و سایر اسیدهای چرب غیراشباع ارزشمند است، در درمان یا بهبود بسیاری از بیماریها از جمله: اگزما، بیماریهای قلبی، آکنه صورت، دیابت و غیره، مؤثر است. با وجود تنوع منابع گیاهی به عنوان منبع اسیدگامالینولنیک ولی جذب بهتر روغن گل مغربی در بدن، این گیاه مهمترین منبع تامین GLA محسوب میشود. رشد نامحدود، گلدهی ناهماهنگ و عدم یکسانی رسیدن بذر و ریزش بذر از عوامل محدود کننده کشت گل مغربی در سطح تجاری به حساب میآیند. در تحقیق حاضر سعی بر آن است تا اثر عوامل گردهافشان، روش برداشت و محلولپاشی با اسیدسالیسیلیک بر عملکرد بذر، اجزای عملکرد، درصد و کیفیت روغن مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه سطح گردهافشان )گردهافشانی شده توسط زنبورعسل، بدون هیچ عامل گردهافشانکننده و گرده- افشانی آزاد(، دو سطح اسیدسالیسیلیک ) 0 و 200 پیپیام( و دو روش مختلف برداشت )برداشت مستقیم، پیش تیمار برداشت با شعله( در 12 تیمار و 4 تکرار انجام گردید. ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه، وزن تک کپسول حاوی بذر، تعداد یذر کپسول، طول کپسول، تعداد گلهای تلقیح شده، تعداد کپسول، تعداد شاخه جانبی، عملکرد بوته، عملکرد و درصد روغن، درصد اسیدهای چرب آزاد صفات اندازهگیری 20 سانتیمتر(، بیشترین عملکرد بذر / شده را شامل شدند. نتایج نشان داد که بیشترین طول کپسول ) 55 155/ 152 عدد(، بیشترین تعداد بذر کپسول ) 62 / 8/42 گرم(، بیشترین تعداد گل و کپسول در بوته ) 56 ( 33 درصد( در تیمار گردهافشان / 1 گرم( و بیشترین درصد روغن ) 55 / عدد(، بیشترین مقدار ) 86 0 گرم( / 0 گرم( و بیشترین وزن تک کپسول حاوی بذر ) 15 / زنبورعسل بود. بیشترین وزن هزار دانه ) 46 1 عدد( در گیاهان تیمار شده با / در بلوک ایزوله مشاهده گردید. بیشترین شاخه فرعی ) 44 31 درصد( / 1 گرم( ، بیشترین درصد روغن ) 65 / اسیدسالیسیلیک بود . همچنین بیشترین مقدار روغن ) 55 2 درصد( در تیمارهای 200 پی پی ام اسیدسالیسیلیک / و بیشترین درصد اسیدهای چرب آزاد ) 11 0 گرم( و کمترین تعداد شاخه فرعی ) 1 عدد( / مشاهده گردید. بیشترین وزن تک کپسول حاوی بذر ) 15 31 درصد( در تیمار روشبرداشت با شعله مشاهده گردید. تحت تأثیر / و بیشترین درصد روغن ) 52 2 گرم( در تیمار / اثرمتقابل گردهافشان و محلولپاشی اسیدسالیسیلیک، بیشترین عملکرد روغن ) 24 2 گرم( در / گردهافشان زنبورو اسیدسالیسیلیک 200 پیپیام و بیشترین درصد اسیدهای چرب آزاد ) 15 و تیمار گردهافشان آزاد و اسیدسالیسیلیک 200 پیپیام مشاهده گردید. در اثر متقابل گردهافشان و شعله، 0 گرم( در تیمار بلوک ایزوله و برداشت با روش شعله مشاهده / بیشترین وزن تک کپسول حاوی بذر ) 2 گردید. تحت تاثیر برهمکنش اسیدسالیسیلیک و شعله، ارتفاع گیاه، وزن تک کپسول حاوی بذر، تعداد شاخه فرعی، مقدار روغن و درصد اسیدهای چرب آزاد تحت تأثیر قرار گرفت. کمترین ارتفاع گیاه 61/44 سانتیمتر( در تیمار همزمان اسیدسالیسیلیک 200 پیپیام و روش برداشت شعله مشاهده گردید. ( 0 گرم( در تیمارهای بدون اسیدسالیسیلیک و روش برداشت / بیشترین وزن تک کپسول حاوی بذر ) 16 شعله بود . 1 عدد( در تیمار اسیدسالیسیلیک و روش برداشت بدون شعله مشاهده / بیشترین تعداد شاخه فرعی ) 85 2 درصد( تحت / 1 گرم( و بیشترین درصد اسیدهای چرب آزاد ) 31 / گردید، بیشترین مقدار روغن ) 81 تاثیر تیمار اسیدسالیسیلیک و شعله قرار گرفت. تحت تاثیر اثر متقابل سهگانه تیمارهای آزمایشی، طول کپسول، عملکرد بذر و روغن با اختلاف معناداری تحت تأثیر قرار گرفت. نتایج نشان داد که در حضور 22 سانتیمتر(. بیشترین عملکرد / گردهافشان اثر دو تیمار بهکار برده شده بر طول کپسول بیشتر بود ) 15 2 گرم( تحت تاثیر اثر متقابل همزمان گردهافشانی با زنبور، محلول پاشی / 5 گرم ( و روغن ) 55 / بذر ) 45 200 پیپیام اسیدسالیسیلیک و برداشت به روش دستی مشاهده گردید. در مقابل کمترین مقدار عملکرد 2 گرم( در تیمار ایزوله، بدون محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و برداشت به روش دستی، به ثبت / بذر ) 55 رسید که این امر بیانگر تأثیر تیمارهای اعمال شده در این تحقیق است. همچنین تحت تاثیر تیمار 200 1 گرم، 31 / پیپیام اسیدسالیسیلیک عملکرد، درصد روغن و درصد اسیدهای چرب آزاد به ترتیب 55 31/ 2 درصد افزایش یافت. بعلاوه بین دو روش مختلف برداشت، بیشترین عملکرد روغن ) 52 / و 11 درصد(، در گیاهان تیمار شده با روش برداشت شعله مشاهده گردید. بهطورکلی با توجه به دادهها، بیان میشود که وجود یک عامل گردهافشان توانمند میتواند میزان بذر تولیدی را افزایش دهد . هچنین تحت تاثیر استفاده از اسیدسالیسیلیک و روشبرداشت، خصوصیات مورفولوژیکی و شیمیایی گل مغربی تحت تأثیر قرار گیرد.