واکاوی تجارب زیسته دانش اموزان ودبیران از هویت دینی در برنامه درسی

مطالعه حاضر باهدف واکاوی ادراکات و تجارب زیسته دانش آموزان متوسطه اول و دبیران از هویت دینی در برنامه درسی به‌منظور ارائه چارچوب پیشنهادی مطلوب بوده است. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدار‌شناسی است. شرکت‌کنندگان در ‌این پژوهش، دانش آموزان دوره اول متوسطه و دبیران شهر میناب بوده‌اند. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع‌آوری و بر اساس راهبرد7 مرحله‌ای کلایزی صورت گرفت. روش نمونه‌گیری با استفاده از نمونه‌گیری گلوله برفی انجام‌گرفته است. مصاحبه بادانش آموزان و دبیران که به‌صورت نیمه ساختاریافته بود تا آنجا ادامه پیدا کرد که به اشباع نظری رسید. تحلیل عمیق روایت های دانش اموزان به شناسایی و دسته بندی مضون اصلی و ریر مضمون منتج شد، پنج مقوله باورمندی دینی، احساسات تبلوریافته، مناسک دینی اسوه الگوی دینی و منابع کسب معرفت دینی از عوامل هویت دینی توسط دانش آموزان بیان گردیده است. همچنین بیان تجربیات شخصی در حیطه مسائل دینی، عمل به واجبات و فرایض دینی به‌صورت عملی و ایجاد شورونشاط در فضای کلاس‌های دینی و پرسش و پاسخ به صورتی که دانش‌آموزان بتوانند سؤالاتی که با آن‌ها درگیر هستند را بیان کرده و پاسخ خود را دریافت کنند جزو عواملی هستند که در گفته‌های دبیران به‌عنوان عوامل مؤثر بر هویت‌یابی دینی دانش اموزان شناسایی‌شده‌اند. به‌طورکلی فرآیند شکل‌گیری هویت دینی دانش‌آموزان باید در معلمان، منابع درسی و برنامه درسی پیگیری شود. در صورت هماهنگی بین این جنبه‌ها، می‌توان گفت تا حد زیادی هویت دینی دانش‌آموزان در مسیر درست قرار خواهد گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مسیر گذر چارچوب مطلوب عناصر برنامه درسی و عناصر دیگر برنامه درسی شامل؛ محتوا، روش تدریس، فراگیر، یادگیری و ارزشیابی نیز از مسیر یادگیرنده محور تبیین می‌گردد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دبیران، مؤلفان و طراحان برنامه درسی هویت دینی برای دستیابی و کاربست چارچوب مطلوب عناصر برنامه درسی هویت‌ساز باید دیدگاه خود را در عنصر هدف با ایدئولوژی برنامه درسی و در عناصر محتوا، روش تدریس، فراگیر، یادگیری و ارزشیابی با ایدئولوژی برنامه درسی یادگیرنده محور تطبیق دهند.برای بررسی روایی از روش همسو سازی استفاده شده است که شامل:به کارگیری شیوه های مختلف گرداوری اطلاعات ، استفاده از منابع متعدد نظرات تحلیل گران و نظریه هایی که به منظور بررسی اعتبار یافته های پژوهش به کار رفته است. در این پژوهش از فرایند همسو سازی مشتمل بر سه مرحله جمع آوری مبانی نظری،اصول زیربنایی مربوط به هویت دینی ،و بررسی پژوهش های انجام شده در حوزه هویت دینی و بهره گیری از نظر اگاهی دهندگان کلیدی به کار گرفته شد. جهت اطمینان از پایایی کیفی چارچوب اولیه نیز از ازمون قابلیت اعتماد(اطمینان پذیری) استفاده شد. کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی، هویت دینی، تجارب زیسته، برنامه درسی