طراحی بسته آموزشی مدیریت رفتار مبتنی بر تئوری انتخاب و سنجش میزان اثربخشی آن بر بهبود کیفیت رابطه والد-فرزندی و کاهش بی¬انضباطی دانش¬آموزان در مدرسه

پژوهش حاضر با هدف طراحي بسته¬آموزشي مديريت¬ رفتار مبتني بر تئوري انتخاب و سنجش میزان اثربخشی آن بر بهبود كيفيت رابطه والد-فرزندي و كاهش بي¬انضباطي دانش¬آموزان در مدرسه انجام شد. طرح کلی پژوهش از نوع مطالعات ترکیبی بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی را برای مرور نظام-دار، کلیه پژوهش¬های در دسترس انجام شده در داخل کشور در سال¬های 1379 تا 1399 با موضوع مرتبط با حوزه¬های اثربخش مداخلات آموزشی-درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب بر رفتار فردی، و برای طراحی بسته آموزشی، تمامی متخصصان و مربیان ایرانی مؤسسه ویلیام گلسر تشکیل دادند. در بخش کمی نیز جامعه آماری را برای فراتحلیل، همان جامعه آماری روش مرور نظام¬دار، و برای طرح پژوهشی تک¬آزمودنی، تمامی دانش¬آموزان پسر پایه نهم دوره اول متوسطه مدارس دولتی شهر جوانرود از توابع استان کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند که از میان آنها، 3 نفر از دانش¬آموزانی که معیارهای ورود را داشتند، به روش نمونه¬گیری هدفمند انتخاب و به همراه والدین¬شان مورد آموزش قرار گرفتند. ابزارهاي پژوهش شامل مقياس كيفيت رابطه والد-فرزندي، مقياس رفتارهاي استرس¬زاي دانش-آموزان در كلاس درس و بسته آموزشي مديريت رفتار مبتني بر تئوري انتخاب بودند. یافته¬ها در بخش کیفی نشان داد که حوزه¬های اثربخش مداخلات آموزشی-درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب در 5 طبقه اختلالات هیجانی-خلقی، اختلالات مخرب رفتاری، تعلل¬ورزی، روابط بین¬فردی و مهارت¬های فردی و اجتماعی جای می¬گیرند. همچنین، همه متخصصان در شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) وجود همه جلسات بسته آموزشی را ضروری دانسته و در مورد شاخص روایی محتوایی (CVI) نیز محتوای همه این جلسات را مرتبط یا مرتبط اما نیازمند بازبینی تشخیص دادند. یافته¬ها در بخش کمی نشان داد که مداخلات آموزشی-درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب بر مدیریت رفتار فردی تأثیر معنی¬داری داشته و طبق ملاک کوهن، میزان اندازه اثر ترکیبی آن برای مدل اثرات تصادفی، در حد بزرگ (09/1ES=) ارزیابی شد. همچنین اجرای این بسته بر بهبود کیفیت رابطه والد-فرزندی و کاهش بی¬انضباطی دانش-آموزان در مدرسه، از نظر آماری (05/0P<) و بالینی تأثیر معنی¬داری داشت. بنابراین این بسته می¬تواند به عنوان یک برنامه جامع و مورد تأیید برای مدیریت رفتار والدین و دانش¬آموزان در محیط¬های مختلف، به ویژه خانواده و مدرسه کمک¬کننده بوده و استفاده از آن، از طریق نهادهای متولی خانواده و مراکز مشاوره¬ سازمان¬های مختلف، از جمله آموزش و پرورش و بهزیستی مورد تأکید است.