آینده نگاری بازآفرینی بافت های فرسوده شهری( مطالعه موردی: شهر زنجان)

بافت¬های کهن و قدیمی شهرها قلب تپنده و عامل مهم شکوفای شهرها در دورهای مختلف تاریخی بوده¬اند، اما اکنون در سیستم پیچیده شهر با مشکلات وموانعی ساختاری و عملکردی خاصی تحت عنوان فرسودگی و ناکارآمدگی مواجه¬هستند که رفع آن‌ها برای پویایی بافت¬ها و پایداری هرچه بیشتر شهرها ضروری می¬باشد. در این چارچوب تحقیق حاضر باهدف آینده¬نگاری بازآفرینی بافت¬های فرسوده شهرزنجان سعی در تببین وضعیت های آینده این بافت¬ها کرده است. دراین راستا برای بررسی وضعیت آسیب‌پذیری بافت¬های فرسوده شهر زنجان از مدل FMEA استفاده‌شده است و برای بررسی وضعیت بازآفرینی بافت¬های فرسوده از نرم¬افزارهای آینده¬نگاری چون Micmac برای برسی عملکرد شاخص¬ها و استخراج عوامل کلیدی ،از نرم¬افزار Mactor برای بررسی نقش و عملکرد ذینفعان (¬شهروندان، کسبه، اجتماعات محلی و مدیران شهری)، Morphol برای تحلیل گمانه¬ها و از Smic برای بیان احتمال تحقق گمانه استفاده‌شده است. سپس برای بیان وضعیت فرسودگی نواحی به لحاظ عوامل کلیدی از مدل¬های تصمیم¬گیری و از سنجش‌ازدور جهت صحت سنجی یافته¬ها مبنی بر تشخیص نواحی شهر زنجان به لحاظ فرسودگی استفاده‌شده است. همچنین از سیستم¬های پیچیده جهت مشخص-سازی وضعیت¬های آینده فرسودگی در سطح نواحی به لحاظ فضای استفاده‌شده است، درنهایت از مدل IPA برای بیان وضعیت اهمیت/ عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی بافت¬های فرسوده شهر استفاده‌شده است.لازم به ذکر است، ازآنجاکه تحلیل¬های تحقیق بر پایه خبرگان بوده، براین اساس 20 نفر به‌عنوان حجم نمونه با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب‌شده¬اند. نتایج تحقیق نشان داده است که آسیب¬های حاصل از بافت¬های فرسوده در شهر زنجان در سطح بارز و جدی قرارگرفته¬اند، و نتایج حاصل از نرم‌افزارهای آینده¬نگاری نموداری تحقق وضعیت¬های نامطلوب برای بازآفرینی شهر بوده¬اند که در این میان مدیران شهری دارای بیشترین قدرت رقابت و بسیج¬کننده بوده-اند، همچنین پهنه¬¬بندی بافت¬های فرسوده شهر زنجان نمودار 490 هکتار بافت فرسوده بوده که در این میان نواحی 2-5، 2-2، 3-2، 3-5 دارای بیشترین فرسودگی بوده¬اند. در همین راستا سیستم¬های پیچیده روش مناسب جهت مشخص‌سازی فضایی فرسودگی در آینده در سطح نواحی شهر زنجان معرفی شده است. در نهایت یافته¬های حاصل از روش IPA نشان داده است که اختلاف زیادی میان عوامل بااهمیت بازآفرینی و اقدامات صورت گرفته توسط نهادهای ذی¬ربط وجود داشته است، به‌طوری‌که بیشترین قدرت و هزینه صرف شده این نهادها در راستای بازآفرینی، از اهمیت کمتري ¬برخوردار بوده است.