تبيين ويژگیهای معماری ايرانی در مکتب تبريز، سده های 6 تا 10 ه.ق/ 12 تا 16 م.

از اواخر سده ششم ه.ق تا اوایل سده دهم ه.ق تبریز یکی از شهرهای مهم و تاثیرگذار در هنر و معماری ایران و سرزمین¬های همجوار بوده است. در این دوران آثار معماری بی‌شماری در قالب مجموعه¬ها و تک بناها ساخته شده¬ است. هریک از بناها واجد ارزش¬هایی به لحاظ ساختار معماری می¬باشند که متاسفانه در طی ادوار گذشته آسیب دیده یا به شدت تخریب شده‌اند. اگر چه استاد پيرنيا برای معماری ایران در این بازه زمانی، سبكي به نام "آذري" را توصيف و پيشنهاد كرده كه مترادف با مفهوم معماري ايلخاني – تيموري است؛ اما در توصيف سبك آذري به تأثيرات مکاتب محلی آذربایجان از جمله مکتب معماری تبریز توجهی نشده است. لذا این مسئله پژوهشی به عنوان سوال اصلی ایجاد می¬شود، ویژگی‌های معماری ایرانی در مکتب تبریز، سده¬های 6 تا 10 ه.ق/ 12 تا 16م چیست؟ از اینرو، هدف اصلی رساله حاضر، تبیین ویژگی‌های معماری ایرانی در مکتب تبریز، سده¬های 6 تا 10 ه.ق/ 12 تا 16م می‌باشد. در این رساله به روش مطالعات کتابخانه‌ای و بقایای معماری موجود، ویژگی‌های معماری مکتب تبریز مورد تحلیل و بررسی انجام پذیرفته است. پیرو یافته‌های تحقیق و بررسی نمونه‌های موردی از جمله برج-مقبره شنب غازان، مسجد علیشاه، مسجد کبود و مسجد حسن پادشاه و تطبیق ویژگی‌های این بناها با نمونه‌های مشابه در منطقه آذربایجان و سرزمین‌های مجاور می‌توان گفت، معماری مکتب تبریز نشانگر اوج معماری آذربایجان در دوره ایلخانی-تیموری می‌باشد که از دوره ایلخانی شروع شده و سپس توسط تیمور به آسیای میانه، ماوراءالنهر، ترکستان، خراسان نفوذ کرده‌ است. سپس در دوره سلسله محلی ترکمانان، هنرمندان و معماران توسط جهانشاه قره‌قویونلوها دوباره به ، شهر تبریز کوچانده شده و باعث تداوم معماری عصر ایلخانی- تیموری در این منطقه شده‌اند. در نهایت قرن 6 تا 10 ه.ق را می‌توان نقطه شروع، رشد و اوج معماری مکتب تبریز نامید که بعدها مقدمه¬ای می¬شود برای شروع معماری عهد صفوی متاخر.