مطالعه زمینه یابی ايجاد اشتغال در بخش غيركشاورزي مناطق روستايي (مطالعه موردی شهرستان بیرجند )

چکیده: همانطور که می دانید محور توسعه روستاها بطور سنتی کشاورزی تعریف شده و بر این اساس روستا با فعالیت کشاورزی و دامداری شناخته می¬شود (رضوانی،1380). اما امروز توجه به روستا تنها به کشاورزی و دامداری محدود نمی شود روستاها محیط مناسبی برای رشد بخش‌های غیرکشاورزی و فعالیت شرکت‌های تولیدی و خدماتی است مشروط به آنکه رقابت‌پذیر بوده و متکی بر منابع باشد(لی، 2001 و رحمانی و نقوی،1391). وضعیت جامعه روستایی ایران نشان می¬دهد که با افزایش سطح سواد، دانش و مهارت‌های علمی و عملی،گرایش به اشتغال در بخش های سنتی اقتصاد کمتر شده و میل و رغبت برای اشتغال در بخش¬های مدرن و خدماتی بیشتر است (شهابی، 1379). در همین راستا این تحقیق با هدف "مطالعه زمینه یابی ايجاد اشتغال در بخش غيركشاورزي مناطق روستايي(مطالعه موردی شهرستان بیرجند)" صورت می پذیرد. پژوهش حاضر از نظر نوع، کاربردی است زیرا به شناخت شرایط موجود و توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص می پردازد. از لحاظ میزان و درجه ی کنترل متغیرها، میدانی است. از بعد زمانی، حال نگر و از نظر ماهیت داده ها کمی می باشد. از نظر روش پیمایشی، تحقیق حاضر از نظر ماهیت توصیفی- همبستگی می باشد زیرا که از طریق شناخت و توصیف فضای موجود به تحلیل رابطه میان متغیرها می پردازد. جامعه آماري تحقيق شامل 8700 خانوار روستاهای بخش مركزي شهرستان بیرجند می باشد كه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفی طبقه ای 6 دهستان بخش مركزي شامل: القورات، فشاررود، کاهشنگ، شاخنات، شاخن، باقران انتخاب شد و 146 پرسشنامه تكميل شد. تعداد نمونه آماري با توجه به انحراف معيار تعيين شده براي متغير اصلي در پيش آزمون، از طريق فرمول كوكران تعيين گردید. در اين تحقيق جهت سنجش پايايي ابزار اندازه گيري، آزمون آلفاي كرونباخ مورد استفاده قرار گرفت و بر اين اساس در 27 پرسشنامه كه به منظور پيش آزمون تكميل شده بود، مقدار ضريب آلفاي كرونباخ برابر 78/0 به دست آمد كه نشانگر پايايي و مطمئن بودن ابزار تحقيق بوده است. براي سنجش روايي پرسشنامه نيز از ديدگاه كارشناسان مربوطه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین متغیرهای تعداد افراد خانواده ، شغل اصلی کشاورزی با متغیر ایجاد اشتغال بخش غیر کشاورزی با 99 درصد اطمینان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نشان داد بین متغیرهای میزان اراضی زیر کشت و فروش محصولات براداشت شده با متغیر ایجاد اشتغال بخش غیر کشاورزی با 99 درصد اطمینان رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای درآمد متوسط خانوار و درآمد از بخش کشاورزی با متغیر ایجاد اشتغال بخش غیر کشاورزی با 95 درصد اطمینان رابطه ی منفی و معنی داری وجود دارد و همچنین نشان داد بین متغیر داشتن جاده آسفالت روستایی و درآمد بخش غیر کشاورزی با متغیر اشتغال در بخش غیر کشاورزی با 95 درصد اطمینان رابطه ی مثبت و معنی داری وجود دارد. که با استفاده از این موارد زمینه های ایجاد اشتغال در شهرستان بیرجند آشکار می شود. کلمات کلیدی: اشتغال بخش غیر کشاورزی ، شهرستان بیرجند ، مناطق روستایی