عوامل موثر بر مزیت رقابتی مقصدهای گردشکری در ایران- مطالعه موردی منطقه چابهار

چکیده موضوع رقابت از زمانی آغاز شد که آدام اسمیت کتاب معروف خود را تحت عنوان ثروت ملل منتشر نمود. تعریف رقابت کار دشواری است، زیرا رقابت مفهومی نسبی و چند بعدی است و این دشواری زمانی بیشتر نمایان می شود که در صدد اندازه گیری رقابت بر می آییم . تا اواخر سال 1980 چارچوب نظری برای تحلیل، حفظ و بهبود رقابت یک کشور یا صنعت وجود نداشت و بنابراین با استفاده از معیارهای مختلف، از رقابت تحلیل¬هایی اقتصادی می شد. تعریفی که WEF از رقابت گردشگری ارائه داده است عبارت است از: « عوامل و خط مشی هایی که یک کشور را در جهت توسعه بخش سفر و گردشگری، جذاب می نماید(WEF, 2008). پورتر(1980)، گيلبرت(1984) و پون (1993) هر يك استرات‍ژي هايي را در ارتباط با رقابت مقصد گردشگري ارائه داده اند اما مدل کراچ و ریچی بر خلاف سایر مدل¬ها که بیشتر بر محصول گردشگری و تصویر مقصد تاکید می کنند، با افزودن عناصری همچون مدیریت مقصد، عوامل پشتیبان و مشخصه های تعدیل کننده به سایر عوامل ( جاذبه ها و منابع اصلی)، جامع تر از سایر مدل هاست. هدف از تحقیق حاضر بررسي و الويت بندي عوامل موثر بر مزيت رقابتي منطقه چابهار با استفاده از مدل كراچ و ريچي مي باشد اين پژوهش به صورت پيمايشي و با ابزار پرسشنامه در بين خبرگان و متخصصين حوزه گردشگري در در بازه زماني1388 – 1389 انجام گرفته است. روش نمونه گيري تلفیقی از روشهای گلوله برفی و قضاوتی بوده و حجم نمونه براي پرسشنامه مربوط به ضرايب اهميت 38 و براي پرسشنامه هاي مربوط به وضعيت شاخصها در منطقه 34 بوده است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه از ميان 5شاخص مذكور درمدل كراچ و ريچي به ترتيب برنامه ریزی، خط مشی و توسعه مقصد، مدیریت مقصد، منابع و جاذبه های محوری، عوامل و منابع پشتیبان و عوامل تقویت کننده از الويت برخوردارند. همچنين منطقه چابهار در زمينه عواملي همچون آب و هوا، سواحل و چشم اندازهای زیبا، فرهنگ و تاریخ، امنیت، مهمانپذیری، ظرفیت تحمل و غیره از نقاط قوت و در زمينه عواملي نظير مدیریت بازدیدکنندگان، مدیریت بحران، مراکز تفریحی، همکاری میان بخش عمومی و خصوصی، بازاریابی، وجود برنامه های مدون توسعه مقصد و غیره از نقاط ضعف برخوردار می باشد.