بررسي رابطه بين سرمايه اجتماعي، همسرآزاري و سلامت رواني در بين زنان متاهل شهر تبريز

چكيده: سرمايه اجتماعي از مفاهيم نويني است كه امروزه در بررسي هاي اقتصادي و اجتماعي جوامع مدرن و در حال توسعه مطرح شده است. طرح اين رويكرد در بسياري از مباحث اجتماعي، نشان دهنده نقش و اهميت اين نوع سرمايه، در توسعه جامعه، و به فراخور موضوع در زمينه سلامت رواني افراد، کاهش همسر آزاری علي الخصوص در محيط خانوادگي و مواردی مانند آن است. بر اين اساس، هدف تحقيق حاضر، بررسي رابطه بين سرمايه اجتماعي، همسرآزاري و سلامت رواني افراد بوده که برای تبیین آن از ديدگاه انديشمنداني چون پير بورديو، جيمز كلمن، رابرت پاتنام، فرانسيس فوكوياما و ساير انديشمندان مطرح در اين حوزه استفاده شده است. روش تحقيق مورد استفاده، پیمایش بوده و جامعه آماري پژوهش حاضر شامل كليه زنان متاهل شهر تبریز به تعداد 378460 نفر (سال 1385) مي باشدكه از اين ميان، 384 نفر به عنوان نمونه نهایی بر اساس فرمول كوكران و به روش نمونه گيري تصادفی طبقه اي انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده، شامل،آزمونهای T، F، r پیرسون، رگرسيون چندمتغيره و تحلیل مسير بوده و برای محاسبه ضرایب مسیر، از برآوردهای روش لیزرل استفاده گردیده است.کلیه آمارها و اطلاعات تحقیق حاضر(بدست آمده از پرسشنامه) ، از طریق نرم افزار SPSS17 و LISREL ، صورت پذيرفته است. نتايج تحقيق نشان داد كه بين متغيرهاي تجربه و مشاهده خشونت در خانواده پدرشوهري، پدرسالاري، دخالت خويشاوندان شوهر، تحريك مرد از سوي همسر با متغيرهمسرآزاري همبستگی معنی داری وجود دارد. همچنين، متغير سرمايه اجتماعي در تمامي ابعاد چهارگانه(حمايت خانواده پدري، حمايت خانواده پدر شوهري زن، حمايت دوستان و اعتماد بين شخصي)، به جز بعد حمايت خانواده پدري با بعد همسرآزاري جنسي، با متغير همسرآزاري رابطه معني داري داشته است؛ بعلاوه، همبستگي بين متغير سرمايه اجتماعي در ابعاد چهارگانه، با متغير سلامت رواني، به جز رابطه بعد حمايت دوستان(بعدی از سرمایه اجتماعی) با بعد علائم جسماني(بعدی از سلامت رواني) معني دار بود. نتايج حاصل از تحليل مسیر انجام یافته نشان داد : 35 درصد تغييرات مرتبط با متغير«سلامت روانی» توسط متغيرهاي مستقل مورد استفاده تبيين شده و در این میان، متغیرهای همسر آزاری روانی و اعتماد بین زن و شوهر به ترتیب بالاترین تاثیر را بر آن داشته اند. در ضمن، 45 درصد تغييرات مرتبط با متغير «همسر آزاری» توسط متغيرهاي مستقل مورد استفاده تبيين شده و در این میان، متغير های اعتماد بين زن و شوهر، تجربه و مشاهده خشونت و دخالت خويشاوندان شوهر به ترتيب بيشترين تاثير را بر متغير همسرآزاري داشته اند. كليد وا‍‍‍ژه ها: سرمايه اجتماعي، حمايت اجتماعي، اعتماد بين شخصي، همسرآزاري، سلامت رواني، زنان متاهل