بررسی پتانسیل جذب آلاینده سرب توسط درختچه بیابانی آکاسیا

بررسي پتانسيل جذب آلاينده سرب توسط درختچه بياباني آکاسيا (Acacia victoriae) توسط: خديجهخرمندار رشته: مهندسی منابع طبیعی (گرایش بیابان زدایی) تاريخدفاع:5/4/92 استادراهنما: دکترعليمهدوياساتيدمشاور: دکترسلماناحمدياسبچين،دکترجوادميرزايي چکيده جهتاحيايبيابانمي‌توانازگياهانپالايندهدربهسازيوكاهشآلودگيخاكوآب‌هاي زيرزمينياستفادهكرد. اينفناوريمي‌تواندبرايرفعهردونوعآلايندهخاكيعنيمعدنيوآليبهكاررود. هدف از اين پژوهش ارزيابي پتانسيل سرب در قسمت‌هاي مختلفAcacia victoriaeجهت درک اثر تجمع سرب در برخي از ويژگي‌هاي مورفولوژي و فيزيولوژي گياهمانند:‌ رشد گياه، توليد زيست توده، طول ريشه، کلروفيل و... در دو دوره رويشي تابستان(مرداد) و خزان(مهر) بود. براي اين منظور 30 نهال يک سالهAcacia victoriae با نيترات سرب در پنج غلظت 0، 50 ، 250 ، 500 ، 1000 ميلي‌گرم بر ليتر براي دو دوره 45 روزه جهت مقايسه ميزان جذب در دو دوره رويشي تابستان و خزان مورد استفاده قرار گرفت. سپس ميزان جذب سرب در ريشه، ساقه و برگ‌ نهال‌ها توسط دستگاه طيف سنجي جذب اتمي اندازه‌گيري شد. اينتحقيقدرقالبطرحکاملاًتصادفيبا 5 تيماروهرتيمار با 3تکراردرنظرگرفتهشد. تجزيه آماري صفات اندازه‌گيري شده با استفاده از نرم افزارSAS, SPSS انجام گرفت. تجزيۀ واريانس داده‌ها با استفاده ازآزمون يک طرفهANOVAو مقايسه ميانگين‌ها نيز به روش LSD در سطح 5% صورت گرفت.نتايج دوره رويشي تابستان نشان داد که غلظت سرب در بافت‌هاي Acacia victoriae افزايش يافته و ملاحظه شد که غلظت سرب در بافت ريشه نسبت به ساقه در تمام تيمارها بالاتر بود. بيشتر از 70 درصد سرب (بيش از 3580 ميلي‌گرم بر کيلوگرم وزن خشک) وارد بافت گياه شده و در ريشه‌هاي آن حفظ شده که اين امر در غلظت 1000 ميلي‌گرم بر ليتر ظاهر شد. بين 913-403 ميلي‌گرم بر کيلوگرم سرب در ساقه‌ها و 650-286 ميلي‌گرم بر کيلوگرم سرب در برگ‌ها در تيمارهاي مختلف تجمع يافت‌. فاکتورهاي غلظت زيستي، انتقال، ضريب غني‌سازي و شاخص جذب به ترتيب (14/5، 44/0 ميلي‌گرم بر کيلوگرم،19/0، 8/6507 ميلي‌گرم بر کيلوگرم) در تيمار 1000 ميلي‌گرم برليتر تخمين زده شد. نتايج دوره رويشي خزان نشان داد که افزايش غلظت سرب در بافت ساقه نسبت به ريشه تنها در غلظت 1000و50 ميلي‌گرم بر ليتر مشاهده شد. بين 1723-563 ميلي‌گرم بر کيلوگرم سرب در ريشه، بين 1850-663 ميلي‌گرم بر کيلوگرم سرب در ساقه‌ها و1316- 576 ميلي‌گرم بر کيلوگرم سرب در برگ‌ها در تيمارهاي مختلف تجمع يافت و فاکتورهاي غلظت زيستي، انتقال، ضريب غني سازي و شاخص جذب به ترتيب(9/4 ، 84/1 ميلي‌گرم بر کيلوگرم،2/0، 9/37464 ميلي‌گرم بر کيلوگرم) در تيمار 1000 ميلي‌گرم بر ليتر تخمين زده شد. علامت سميت (کلروز برگ‌ها) تنها در غلظت 1000 ميلي‌گرم بر ليتر مشاهده شد که نتيجه آن کاهش فتوسنتز، ارتفاع بوته، طول ريشه و کاهش زيست توده خشک بود. بر اساس نتايج بدست آمده از غلظت فاکتورهاي غلظت زيستي و انتقال در دوره رويشي تابستان مشخص است که Acacia victoriaeبراي تثبيت گياهي مناسب است و بر اساس نتايج بدست آمده از فاکتورغلظت زيستي در دوره رويشي خزان مشخص شد که Acacia victoriae براي استخراج گياهي مناسب است. کلمات‌کليدي: آکاسيا ويکتوريا(Acacia victoriae)، گياه‌ پالايي، فلزات سنگين، صفات مورفولوژي و فيزيولوژي، استخراج گياهي، تثبيت سازي گياهي، فاکتور انتقال، شاخص جذب.