تحلیل و ارزیابی نشانه های شهری در نقشه های ادراکی شهروندان شهر مهاباد

نشانه¬های شهری عناصر و اجزایی در محیط¬های شهری هستند که به عنوان نقاط کلیدی در این محیط¬ها موجب به یاد ماندن و قابل تشخیص بودن شهرها و قسمت¬های مختلف آن می¬گردند. این نشانه¬ها در قالب عناصر تک و شاخص که عمدتاً به صورت طبیعی و یا مصنوعی وجود دارند، وظیفه تسهیل مکانیابی و تعیین مسیر برای ساکنین و استفاده کنندگان از فضا، هویت بخشی به محدوده¬ای خاص و... را بر عهده دارند. پژوهش حاضر در جستجوی بررسی نقش نشانه¬ها در خوانایی و ارتباط آن با هویت در فضاهای شهری در نقشه ادراکی شهروندان می¬باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر کیفی و به شیوه¬ی تحلیل محتوای نقشه¬های ادراکی و گردآوری داده¬ها اسنادی و پیمایشی بوده است. نتایج بیانگر آن است که عمده¬ترین نشانه¬های شهر مهاباد که بیشتر شهروندان مهابادی در تصاویر ذهنی خود، به آنها اشاره کرده¬اند، بناهای تاریخی و غالباً واقع در بافت تاریخی شهر هستند، این امر خود بیانگر اهمیت عناصر تاریخی و هویت¬بخشی است که موجب برانگیخته شدن ادراکات مردم از شهرشان و علامت¬دار کردن درکشان از شهر، به وسیله همین عناصر است. همچنین جنبه های بصری لزوماً تنها عامل تمایز نشانه¬های شهر برای مردم نیستند و این بعد بیشتر همراه با بعد کارکردی باعث شاخص شدن عناصر و مطرح شدن آنها به عنوان نشانه شهری بوده است، استقرار نیمی از نشانه¬های شهری ارائه شده از سوی شهروندان در بافت تاریخی شهر مهاباد نیز بیانگر آن است که بافت تاریخی و عناصر موجود در آن به عنوان ریشه هویت بخش و تعریف کننده تاریخ شهر، جایگاه ویژه ای نزد ساکنان شهر دارند. بنابراین مجموعه نشانه های شهری بخش ثابت و قابل اتکایی از تصویر ذهنی شهروند از شهر را تشکیل می¬دهند و تداوم هویت شهری در طول تاریخ، بخشی از هویت هر شهر را تبیین کرده و می-تواند مبنای رشد و توسعه آتی شهر واقع شود.