تحلیل همدید موقعیت استقرار پرفشار سیبری و مسیرهای ورود آن به ایران در فصل سرد

پرفشارسیبری¬از توده¬های هوای¬بزرگ مقیاس¬جهان¬می¬باشدکه بر روی پهنه وسیعی از سیاره¬زمین اثر می-گذارد. بدلیل نقش دوگانه¬آن¬در سواحل¬شمالی ایران و سایر قسمت¬های¬کشور دارای اهمیت¬زیادی¬است. این پرفشار با گسترش¬خود بر روی ایران¬هوای¬سرد و خشکی¬را در ایران¬مرکزی و شرقی ¬حاکم¬ می¬کند. نفوذ زودرس¬یا دیررس¬زبانه¬های این پرفشار گاه خسارات جبران ناپذیری را ایجاد می¬کند. درپژوهش¬حاضر مسیر ورود پرفشارسیبری¬ به ایران در فصل¬سرد باروش¬سینوپتیکی¬مطالعه¬شد. در¬این¬مطالعه¬¬نقشه¬های¬فشارسطح-متوسط¬ دریا(slp) طی دوره¬ی آماری2000الی2010 برای¬شش ماه سردسال با قدرت تفکیک¬مکانی 2.5درجه از پایگاه داده(NCEP/NCAR)دریافت¬شد. به¬منظورسنجش¬اعتبار داده¬ها سال2000به عنوان نمونه مورد ارزیابی قرارگرفته ¬وتائید شد،سپس داده¬ها وارد نرم¬افزار GISشده و در سه¬بخش شناسایی-هسته،محورگسترش¬و¬مسیر ورود،مورد¬ آنالیز قرارگرفت. هسته مرکزی با استفاده از اولین منحنی هم فشار تشکیل شده در ماه¬های سرد سال بسته شد. ابتدا و انتهای آخرین منحنی هم فشار بسته شده به دور مرکز پرفشار به عنوان مسیر ورود و محور گسترش در نظر گرفته شد. نتایج¬حاصل¬از¬ تحقیق¬نشان داد،هسته¬مرکزی سلول پرفشارسیبری در اوایل پاییز بر روی¬تبت¬ تشکیل و با نزدیک¬شدن¬به فصل¬زمستان به¬محدوده¬بین¬دریاچه بایکال وبالخاش منتقل¬می¬شود.زبانه پرفشارسیبری¬درابتدای پاییز ازسمت شرق وارد ایران¬شده و تا دامنه¬های¬شرقی البرز گسترش¬می¬یابد ولی¬با شروع فصل¬زمستان¬وانتقال¬هسته¬های¬مرکزی¬به-عرضهای¬بالاتر،پشته¬فشاری¬این¬سامانه از شمال¬شرق وارد ایران¬شده¬¬ وگاهی¬تا دریای¬عمان¬گسترش¬می¬یابد؛روند کلی¬گسترش پرفشارسیبری نیز شرقی- غربی¬بوده و در زمستان¬گسترش هسته¬ها به عرض¬های¬بالاتر بیشتر است ¬طوری¬که تا30درجه طول¬جغرافیایی¬را در برمیگیرد درحالی¬که در فصل¬پاییز که هسته¬ها بر روی فلات تبت قرار دارند به علت توپوگرافی خاص این منطقه توده پرفشار محدود شده و قلمرو عملکرد آن¬کاهش می¬یابد. در مرحله بعد برای تحلیل همدید مسیرهای ورود پرفشار سیبری داده¬های حداقل دما و فشار ایستگاه¬های منتخب به صورت روزانه در دوره آماری ذکر شده استخراج و در پایان به صورت 66 نمودارموج سرما ترسیم شد. با دخالت دادن سه معیار دمای حداقل، میزان فشار ایستگاهها و حضور زبانه پرفشار سیبری از بین 66 موج، تعداد 3 موج انتخاب و در ارتباط با نقشه¬های سطح زمین، تراز 850، 700 و 500 هکتوپاسکال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نفوذ زبانه¬ای از پرفشار سیبری در محدوده بین دریاچه بایکال و بالخاش با امتداد شمال شرقی- جنوب غربی از سمت شمال شرق وارد ایران شده و با گردش واچرخندی خود سبب افت دما و افزایش فشار در ایستگاه¬های انتخابی شده بطوریکه در تراز 850 منطبق با واچرخند تراز دریا هسته پرارتفاع، در تراز 700 و 500 نیز ناوه عمیقی که از عرض-های جنب قطبی تا سواحل جنوبی پیشروی کرده، شکل گرفته است.