بررسی صحت استنادی پایان نامه های دانشگاه شهید بهشتی

چکیده هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی میزان صحت استنادی پایان‌نامه‌های دفاع شده دانشگاه شهید بهشتی در بازه زمانی 1393-1390 بود. روش: روش پژوهش تحلیلی پیمایشی و جامعه آماری شامل تمام پایان‌نامه‌های دفاع شده در سال‌های تحصیلی 1393-1390 دانشگاه شهید بهشتی به‌تعداد 6251 پایان‌نامه بود. میزان کل استنادهای پایان‌نامه‌های مورد بررسی برابر با 287269 استناد بود که براساس فرمول کوکران با ضریب اطمینان 98 درصد تعداد 2381 استناد به‌عنوان نمونه مورد بررسی در پژوهش حاضر انتخاب شد. روش نمونه‌گیری به‌صورت طبقه‌ای تصادفی بود. با توجه به مولفه‌های دانشکده، سال دفاع، جنسیت مقطع تحصیلی، نوع مدرک استنادی و زبان مدرک استنادی تعداد 8 استناد از هر پایان‌نامه از نظر مطابقت با شیوه‌نامه استنادی مورد استفاده، انتخاب شد. روش گردآوری داده‌ها، مشاهده مستقیم و جستجوی استنادها از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی و موتورهای جستجو بود. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی محقق ساخته بود که بر اساس پژوهش آزاده، واعظ و قریب (1388) تهیه گردید. یافته‌ها: با توجه به این‌که برخی از پایان‌نامه‌ها تعدادی از استنادها را نداشتند از تعداد 2381 استناد، تعداد 1951 استناد مورد بررسی قرار گرفت. از تعداد استنادهای مورد بررسی 68 استناد بازیابی نشدند و استناد کور بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین خطای استنادی منابع براساس نوع منبع استنادی، زبان منبع استنادی، مقطع تحصیلی، دانشکده و سال دفاع پایان‌نامه تفاوت آماری معناداری وجود دارد. اما مولفه جنسیت بر میزان صحت استنادی پایان‌نامه‌ها تاثیر قابل توجهی ندارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که از کل 1951 استناد منتخب بررسی شده، 150 استناد (68/7 درصد) فاقد هر گونه خطای استنادی بودند، 68 مورد (48/3 درصد) بازیابی نشدند و در کل 1733 استناد (82/88 درصد) دارای انواع خطاهای استنادی بودند. عوامل مختلفی را می‌توان در بروز وضعيت نامطلوب استناددهي در پايان‌نامه‌ها از جمله؛ آگاهي نداشتن دانشجويان از اهميت يک‌دستي استنادها در آثار علمي، ناآشنايي پژوهشگران با نرم‌افزارهای مديريت منابع و مآخذ مثل (اندنوت، پژوهیار و غیره) به‌منظور مديريت بهينه استناددهی در پايان‌نامه‌ها و کپی‌برداری از استنادها، برشمرد. اعمال راهکارهايي از جمله تخصيص بخشی از نمره پايان‌نامه به صحت استنادهای ارائه شده، برگزاری گارگاه‌های آموزشی استفاده از نرم‌افزارهای مديريت منابع و تشکیل واحدی در دانشگاه جهت بررسی استنادهای پایان‌نامه‌ها؛ پيشنهاد می‌گردد. کلیدواژه‌ها: استناد کور، پایان‌نامه، خطای استنادی، دانشگاه شهید بهشتی، صحت استنادی