بررسی حاشیۀ بازاریابی محصول پرتقال درشهرستان محمودآباد

چكيده: از جمله پتانسيل¬هاي خوب توليدي کشاورزی كشور مركبات است و در اين توليد، يك سيستم كارآمد بازاريابي، به مانند يك جزء كليدي در بالندگي، رشد و نشاط و پايداري بنگاه‌هاي توليدكننده مركبات می¬باشد. اين تحقيق از نوع مقطعی و به صورت ميداني به منظور بررسي حاشیه بازاريابي محصول پرتقال شهرستان محمودآباد انجام شد. نمونه گيري به روش چند مرحله¬اي تصادفی ¬- وزني بود. جهت تعيين حجم نمونه آماري از فرمول كوكران استفاده شد كه در نهايت 170 تولیدکننده، 15عمده فروش و 15 خرده فروش پرتقال انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات مصاحبه، مشاهده و سه نوع پرسشنامه بوده كه به منظور دستيابي به اهداف تحقيق به ترتيب براي بررسي ويژگي¬هاي توليدكنندگان، توليد و بازاريابي، ميزان مهارتهاي بازاريابي باغداران و سنجش دانش بازاريابي توليدكنندگان پرتقال شهرستان محمودآباد با مراجعه حضوري تكميل و جمع¬آوري گرديد. نتايج نشان داد بيشترين ميزان حاشيه بازاريابي در حالت فروش محصول به سلف خر و كمترين مقدار آن زماني است كه محصول مستقيم به خرده فروشي يا مصرف كننده فروخته می¬شود. متوسط حاشيه بازاريابي و سود خالص بازاريابي براي يك كيلوگرم پرتقال به ترتيب 5132 و4514 ريال و براي پرتقال تامسون ناول به عنوان مهمترين محصول پرتقال به ترتيب 5448 و 4790 ريال برآورد شد. ميزان ضايعات فرآيند بازاريابي پرتقال در اين مطالعه 36 درصد محاسبه شد كه بيشترين ضايعات مربوط به مرحله انبارداري است. ضريب هزينه بازاريابي 46/54 درصد محاسبه شده كه نشان دهنده سهم عوامل بازاريابي در قيمت نهايي پرتقال است. سهم باغدار از قيمت نهايي پرتقال در سال 1391، 62/40 درصد بوده است. در مجموع ميانگين مهارت¬هاي بازاريابي براي كل باغداران در اين پژوهش بسیار ضعيف و ميانگين دانش بازاريابي آنها خوب ارزيابي شده است. نتايج تخمين تابع حاشيه بازاريابي بر اساس الگوي مارك-آپ نشان داده كه حاشيه بازاريابي با قيمت خرده فروشي رابطه مستقيم و با هزينه¬هاي بازاريابي رابطه معكوس دارد. فرضيه¬هاي تحقيق با استفاده از تحليل واريانس يك طرفه، محاسبه ضريب پيرسون، اسپيرمن و تست كروسكال واليس در قالب آزمون¬هاي آماري تكميلي، جهت پاسخگويي به سؤالات تحقيق و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون و تحليل قرار گرفتند. نتايج اين تحقيق نشان مي¬دهد رابطه مثبت و معني داري بين سطوح درآمدي باغداران و مهارت¬هاي بازاريابي آنها وجود دارد. همچنين بين سطوح حاشيه¬هاي بازاريابي باغداران و مهارت¬هاي بازاريابي آنها رابطه معكوس و معني داري وجود دارد، در حاليكه رابطه بين درآمد و حاشيه بازاريابي باغداران با دانش بازاريابي آنها در سطح اطمينان 95 درصد معني دار نبوده است. پيشنهاد محقق در زمينه بازاريابي داخلي پرتقال، افزايش قدرت چانه زني باغداران، تشكيل تعاوني¬هاي بازاريابي، توسعه صنايع تبدبلي و خريد تضميني ارقام پرتقال است. وازه¬هاي كليدي: بازاریابی، پرتقال، حاشیه بازاریابی، مهارت بازاریابی، محمودآباد