بررسی علل ایجاد ادعاهای پیمانکاری و تاثیر آن بر هزینه پروژه در پروژه های طرح و ساخت کشور

افزایش ادعاها در پروژه¬های ساخت اثرات منفی بر حصول اهداف سه¬گانه مدیریت پروژه (زمان، هزینه و کیفیت)، داشته است و در همین راستا بسیاری از ذینفعان پروژه¬ها، ادعاها را از مخرب¬ترین اتفاقات در این پروژه¬ها می¬دانند. در اکثر پروژه¬ها با روش¬های اجرای مختلف، امكان بروز ادعاهايي از سوي طرفين، مخصوصاً پیمانکاران وجود دارد. حال با توجه به رشد روزافزون استفاده از روش طرح و ساخت به سبب نیاز به بهره¬برداری سریعتر از طرحها و استفاده از تجربه اجرایی پیمانکاران، در این تحقیق بررسی علل ایجاد ادعاها در پروژه¬های اجرا شده با این روش مدنظر بوده است. اگرچه در هيچ پروژه¬ای نمي¬توان احتمال بروز ادعاها را از ميان برد، اما مي¬توان با شناسايي علل و منشا اصلی بروز ادعاها، تا حد زيادي از وقوعشان در پروژه جلوگيري كرد. در همین راستا محقق با استفاده از مصاحبه نیمه¬ساختار¬یافته با خبرگان مرتبط و بررسی اسناد مربوطه، 400 مورد مرتبط با ایجاد ادعا در پروژه¬های طرح و ساخت را جمع¬آوری نموده که بعد از تجزیه و تحلیل این موارد، پرسشنامه بسته شامل بسته ادعا در چهار بخش تنظیم گردید. بخش اول شامل 48 منشا بروز ادعا، بخش دوم شامل علل ایجاد ادعا در سه سطح (سطح اول شامل 5 دسته، سطح دوم شامل 16 دسته و سطح سوم شامل 43 مورد علل ایجاد ادعا)، بخش سوم شامل بررسی فراوانی انواع ادعا و بخش چهارم شامل بررسی فراوانی انواع خواسته ادعا، می¬باشد. سپس این پرسشنامه میان خبرگان این زمینه توزیع گردید و بر اساس آن مهمترین موارد هر بخش مشخص گشت. عمده مواردی که در این تحقیق شناسایی شده¬اند را هم در قسمت منشأ بروز ادعا و هم در قسمت علل ایجاد ادعا می¬توان مرتبط با مشکلات و ضعف¬های قراردادی و هم مرتبط با تحریم¬های اخیر کشور دانست. در ضمن بیشترین نوع ادعا هزینه¬ای و بیشترین نوع خواسته ادعا نیز ادعای زمان بوده است.