تاثیر ساختار فضایی شهر بر رفتار سفر شهروندان (مورد: شهر رشت)

چکیده عناصر موجود در ساختار فضایی شهر، به دلیل ماهیت سیستمی برنامه‌ریزی شهری، بر همدیگر تاثیرات ‏متقابلی دارند. ساخت و شکل شهری از طریق شبکه‌های ارتباطی و جریان‌های ترافیکی رفتار سفر ‏شهروندان را تحت تاثیر قرار می دهند. ضعف عملکردهای محله ای در سازمان فضایی شهرها، تاثیرات ‏عمیقی بر کارکردها و رفتار حرکتی مردم دارد. یکی از پیامدهای آن، تغییر رفتار سفر شهروندان از محل ‏سکونت برای تامین نیازهای روزمره به سایر مناطق شهر است. تامین این نیازها، استفاده از خودروی ‏شخصی و مالکیت آن را یکی از ضرورت های زندگی شهری کرده است. شهر رشت نیز با مالکیت بیش ‏از حد وسایل نقلیه شخصی در سال های اخیر از این مسایل شهری دور نبوده و حوادث ترافیکی بالا، ‏انتشار آلاینده ها، افزایش طول، زمان و هزینه سفر از تبعات منفی این وضعیت می باشد. بنابراین بین ‏کارکرد شهر، شکل خوب آن و رفتار سفر شهروندان رابطه مستقیم وجود دارد. هدف تحقیق، تعیین ‏عوامل موثر بر رفتار سفر شهروندان در رابطه با سازمان فضایی شهر و تحلیل میزان اثرگذاری عملکردهای ‏محله ای و شکل شهررشت بر رفتار سفر شهروندان ا ست.‏ در این پژوهش، نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش انجام آن "پیمایشی" است. جامعه آماری این ‏پژوهش کلیه شهروندان شهر رشت می باشد که 368 نفر از این افراد با استفاده از روش نمونه‌گیری ‏خوشه‌ای انتخاب شدند. برای تعیین پایایی پرسش‌نامه‌ها نیز، بین 12 نفر از نمونه‌ها به صورت تصادفی ‏توزیع و جمع‌آوری گردید و با استفاده از نرم‌افزار ‏Spss‏ ضریب آلفای کرونباخ آن 78% محاسبه گردیده ‏است. به منظور تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات بدست آمده، برای تعیین میزان رابطه معنی‌داری بین متغیرها، از ‏آزمون‌های آماری ناپارامتریک دو‌متغیره "خی‌دو"، "اسپیرمن" و "تااو بی کندال" در قالب جداول ‏دو‌بعدی استفاده شده است. این پژوهش پس از واکاوی شواهد اذعان دارد که بین متغیرهای موجود در ‏ساختار فضایی نامناسب شهر رشت و نحوه سفرهای درون‌شهری شهروندان رابطه معنی ‌داری وجود ‏دارد.همچنین یافته های پژوهش بیانگر رابطه معنی دار بین کمبود و توزیع نامناسب کاربری‌های تجاری، ‏تفریحی، آموزشی و ورزشی در سطح محلات شهر رشت و فراوانی سفرهای درون شهری و استفاده از ‏خودروی شخصی برای دسترسی به این کارکردها دارد.‏