اندازه گيري و تعيين كربوهيدرات ها و پلي ال هاي مؤثر در دياپوز سن گندم Eurygaster integriceps Put. (Hemiptera: Scutelleridae)

سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae) Eurygaster integriceps Putton آفت مهم غلات است كه سبب خسارت شديد كمي و كيفي مي شود. سيكل زندگي آن دو مرحله متفاوت دارد، مرحله رشد و نمو و مرحله دياپوز. طي مرحله دياپوز، ذخاير انرژي سن گندم به طور چشم گيري تغيير مي كند. به منظور بررسي فيزيولوژي دياپوز سن گندم، حشرات كامل زمستان گذران نر و ماده به صورت ماهانه از آبان 90 تا فروردين 91 از ارتفاعات شهرستان دهگلان استان كردستان، جمع آوري شد. سپس تركيبات ضد يخ مانند ترهالوز، گليسرول، گلوكز، مايواينوزيتول و سوربيتول در حشرات كامل سن گندم با دستگاه كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) اندازه گيري شد. نتايج نشان دهنده تنوع وزني بالايي در نمونه هاي اندازه گيري شده سن گندم بود، به طور كلي وزن حشرات نر از حشرات ماده پايين تر بود، اين كاهش وزن به علت ناهماهنگي رشد دستگاه توليدمثلي در حشرات دو جنس نر و ماده است. همچنين غلظت تركيبات ضد يخ با كاهش دماي هوا افزايش يافت، به طوري كه نتايج حاصل از اندازه گيري پلي ال ها نشان داد كه گليسرول و ترهالوز مهم ترين قندهاي بدن مي باشند. بيش ترين مقدار گليسرول در بهمن ماه در حشرات نر 002/.0 ± 116/0 ميلي گرم بر گرم وزن و در حشرات ماده 003/0 ± 139/0 ميلي گرم بر گرم وزن به دست آمد و بيش ترين ميزان ترهالوز محاسبه شده در دي ماه بود كه مقدار آن در حشرات نر 041/0 ± 509/0 ميلي گرم بر گرم وزن و در حشرات ماده به 036/0 ± 583/0 ميلي گرم بر گرم وزن رسيد. طي دياپوز گليسرول با سرد شدن هوا افزايش و پس از سردترين ماه هاي سال (دي و بهمن) كاهش يافت. به نظر مي رسد طي دوره دياپوز گلوكز با تبديل شدن به گليسرول در سرماسختي حشرات نقش مهم و حياتي را ايفا مي نمايند. ساير ذخاير غذايي مهم بدن مثل پروتيين و چربي كل در اين دوره تغييرات قابل توجهي را متحمل نشدند. هر چند غلظت برخي تركيبات ضد يخ در سن گندم پايين است، اما به نظر مي رسد تركيبات مختلف پلي ال ها حتي در غلظت هاي پايين نيز حشرات را در برابر دماهاي پايين محافظت كنند.