تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر خصوصیات کمی و کیفی درمنه خزری

امروزه به تولید گیاهان دارویی جهت رفع نیازهای پزشکی و کاهش استفاده از داروهای شیمیایی توجه شایان ذکری شده است. شرایط محیطی که این دسته از گیاهان می‌توانند در آن‌ها رشد کنند، منجر به تغییرات بسیار مهمی در میزان و کیفیت ماده موثره آن‌ها می‌شود. با وجود این، امکان کنترل برخی عوامل میسر نبوده، ولی می‌توان با روش‌هایی اثرات محیطی را به گونه‌ای مدیریت نمود که گیاه تحت آن شرایط پتانسیل بالقوه‌ی خود را ظاهر سازد. گیاه درمنه خزری (Artemisia annua L.) یکی از گیاهان دارویی مهمی است که امروزه کاربردهای بسیار زیادی در درمان بیماری‌ها از جمله سرطان و مالاریا داشته است. این تحقیق به منظور بررسی اثر کودهای زیستی (نیتروکسین، بیوفسفر و ورمی کمپوست) و شیمیایی (نیتروژن و فسفر) بر خصوصیات کمی (ارتفاع ساقه، تعداد ساقه‌ی فرعی، تعداد برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و زیر زمینی و میزان آب موجود در اندام‌های هوایی و زمینی در 2 مرحله‌ی قبل و بعد از گلدهی) و کیفی (محتوی کلروفیل (a، b و کل)، محتوی ماده‌ی موثره‌ی آرتمیزینین و محتوی پرتئین محلول در برگ) گیاه درمنه خزری، آزمایشی در سال 1389 به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه‌ای آموزشی واقع در استان تهران اجرا و مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات کیفی در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه جامع همدرد هندوستان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کود شیمیایی (نیتروژن و فسفر) در چهار سطح (0، N40P40، N80P40 و N80P80) و کود زیستی در چهار سطح (عدم کوددهی، نیتروکسین (حاوی باکتری‌های محرک رشد ازوتوباکتر و آزوسپیریلوم)، بیوفسفر (حاوی باکتری‌های محرک رشد باسیلوس و سودوموناس) و کود ورمی کمپوست بود. نتایج نشان داد که استفاده از کودهای بیولوژیک، همچنین افزایش سطوح مختلف کودهای شیمیایی (نیتروژن و فسفر) تأثیر معنی‌داری در ویژگی‌های مورد بررسی داشت. بررسی مقایسه میانگین‌ها نشان داد که کاربرد کودهای بیولوژیک منجر به افزایش معنی‌داری در تمامی صفات مورد نظر شد و در بین کودهای بیولوژیک، تیمار ورمی‌کمپوست بیشترین تأثیر را نسبت به تیمار عدم استفاده از کودهای بیولوژیک (شاهد) داشت. از مقایسه میانگین‌ها کاربرد سطوح مختلف کودهای شیمیایی نیز می‌توان دریافت که مصرف 80 کیلوگرم نیتروژن توأم با 80 کیلوگرم فسفر بیشترین افزایش را در صفات در مقایسه با شاهد و سایر تیمارها داشت. اثر متقابل در ارتفاع ساقه قبل از گلدهی، وزن خشک ساقه بعد از گلدهی و محتوی آرتمیزینین در سطح 1 درصد و در وزن تر و خشک ساقه، میزان آب ساقه، وزن تر و خشک برگ قبل از گلدهی، ارتفاع ساقه، تعداد ساقه‌ی فرعی، وزن تر ساقه، میزان آب ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه بعد از گلدهی و میزان کلروفیل (a، b و کل) در سطح 5 درصد معنی‌دار شد.