بررسی میزان آشنایی و استفاده از مدیریت استراتژیک در بین مدیران حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش

چکیده بررسی ادبیات آموزش و پرورش نشانگر ضرورت روز افزون وجود نگرش جامع، بلند مدت و استراتژیک (راهبردی) دربرنامه ریزی و مدیریت مراکز آموزشی و آموزشگاهی است که در رأس آن مدیران حوزه ی ستادی وزارت آموزش و پرورش متولّیان اصلی این امر خطیر هستند. امروزه برنامه ریزان به این نتیجه رسیده اند که با توجه به تحولات شگرف و شتاب آلود جهان نمی توان با یک برنامه ریزی نسبتاً بلند مدت انتظار موفقیت داشت، زیرا عوامل مؤثر در موفقیت برنامه فاقد ثبات بوده و دائماً در حال تغییرند. از این رو به برنامه ریزی های استراتژیک روی آورده اند تا ضمن تعیین افقی مطلوب از آینده ی سازمان خود، به تدوین و اجرای استراتژی های مناسب پرداخته و سپس با ارزیابی مناسب استراتژی ها، موفقیت سازمان را تضمین نمایند. بر اساس همین ضرورت بوده است که در این پژوهش، میزان آشنایی و استفاده از مدیریت استراتژیک در بین مدیران حوزه ی ستادی وزارت آموزش و پرورش، مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته است. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- پیمایشی است و جامعه ی آماری شامل مدیران کل، معاونان و کارشناس مسؤولان حوزه ی ستادی وزارت آموزش و پرورش است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 201 نفر به عنوان گروه نمونه ی تحقیق انتخاب شدند که داده های مربوط به 180 نفر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شده است. روایی پرسشنامه از طریق بررسی روایی محتوایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. پایایی نیز از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرانباخ در مرحله ی اجرای آزمایشی 93/0 و در اجرای نهایی 96/0 به دست آمده است. در این تحقیق تعداد 10 سؤال پژوهشی مطرح شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در توصیف اطلاعات از شاخص های مرکزی و پراکندگی و در تحلیل استنباطی داده ها از آزمون T تک نمونه ای و T گروه های مستقل استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین میانگین های مشاهده شده و میانگین نظری (50/2) در مورد میزان آشنایی مدیران با محیط بین المللی، محیط ملّی، فرآیند برنامه ریزی استراتژیک، و میزان استفاده از فرآیند اجرای استراتژیک تفاوت معنی دار وجود دارد. اما بین میانگین های مشاهده شده و میانگین نظری (50/2) در مورد میزان اسفاده ی مدیران از فرآیند برنامه ریزی استراتژیک، و فرآیند ارزشیابی استراتژیک و همچنین میزان آشنایی مدیران با فرآیند ارزشیابی استراتژیک تفاوت معنی دار وجود ندارد. همچنین بین مدیران با رشته های تحصیلی مدیریت و غیر مدیریت و میزان آشنایی آنان با مدیریت استراتژیک آموزش و پرورش تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که بین مدیران با رشته های تحصیلی مدیریت و غیر مدیریت و میزان استفاده ی آنان از مدیریت استراتژیک آموزش و پرورش تفاوت معنی دار وجود دارد. بر اساس یافته های به دست آمده، پیشنهادهایی در قالب پیشنهادهای اجرایی و پیشنهادهایی برای تحقیقات بعدی ارائه شده است. مهم ترین پیشنهادها این است که برای پست های تخصصی مدیریتی حتی المقدور مدیران از افراد دارای تحصیلات در رشته های مدیریت یا گرایش های مدیریت و برنامه ریزی آموزشی و درسی مجموعه ی علوم تربیتی انتخاب شوند تا با توجه به دانشی که در زمینه ی مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک دارند بتوانند در راستای اهداف بلند مدت و استراتژیک آموزش و پرورش مندرج در سند ملّی چشم انداز توسعه ی آموزش و پرورش، گام بردارند. واژه های کلیدی: محیط بین المللی ، محیط ملی ، مدیریت استراتژیک ، برنامه ریزی استراتژیک ، اجرای استراتژیک ، ارزیابی استراتژیک