مفهوم شناسی خشونت

روان­شناسان و جرمشناسان در تعریف پرخاشگری و ستیزه­ جویی و افتراق آن با خشونت اعلام کرده­ اند: پرخاشگری[1]، عبارت از گرایش فرد به تهاجم و خشونت[2]، شکل افراطی تهاجم است. به عبارتی، برای تعریف و شناسایی مفهوم ستیزه­ جویی و خشونت؛ نوع تهاجم و شناسایی تهاجم بسیار مؤثر است. چه برای پیشگیری یا مقابله در ابتدا باید وضعیت موجود شناسانده شود. صرف گرایش به تهاجم، مرحله پیش از وقوع جرم و به نظر نیاز به پیشگیری اولیه دارد. اما در شکل افراطی تهاجم، حالت خطرناک/ریسک جرم تظاهر شدید بیرونی داشته برای جلوگیری از حالت بحرانی و مجرمیت باید درصدد پیشگیری ثانویه باشیم.

اصولاً از یک دیدگاه می ­توان، خشونت عليه زنان، را جزو جرايم نفرت دانست. جرايم يا جنايات نفرت[3]  شامل هر نوع رفتاري است كه به دليل خصومت يا تعصب نسبت به افرادي بروز مي­كند كه به نحوي به صورت بالقوه بزه ­ديده محسوب مي­ شوند و اين يا به واسطه ضعفي ذهني و اختلالات رواني است يا به خاطر عوامل زيست شناختي مثل سن و يا به دليل ضعف موقعيتي مانند قوميت، مذهب و جنسيت. بعضاً این جرایم می تواند از عوامل مؤثر ایجاد و تشدید بزه­ دیدگی مضاعف هم باشد.

همچنین بايد مراقب بود كه از دو واژه جنس[4] و جنسيت[5] در جاي خود و به طور صحيحي استفاده كنيم. چراکه تفاوت معناداری بین آن دو وجود دارد. جنس دلالت بر خصوصيات زيست­ شناسانه و بيولوژيك و ناظر به تفاوتهاي جسماني زن و مرد است و افتراق زيستي ميان انسانها را به ذهن متبادر مي­ كند. اما جنسيت ناظر به تفاوتهاي  احتمالي حقوقي- اجتماعي بين ذكور و اناث است. تفاوتهاي اجتماعي، اقتصادي، حقوقي، سياسي، تحصيلي و ... كه به علت رفتار جامعه و مقامات رسمي، بر افراد بار مي­ شود و هويت اجتماعي آنها را كه جنس نيز در آن نقش دارد؛ مشخص مي­ كند. لذا جنسيت، بار حقوقي دارد ولي جنس، داراي معنا و بار بيولوژيكي است.