چکیده :

طبقه بندي مدوّن انواع ادبي سابقه در فن¬الشعر ارسطو دارد. برخي منتقدان آن انواع را براي ادبيات ساير ملل پذيرفته وگروهی دیگر رد کرده¬اند. در مورد تعميم سه¬گانة ارسطويي بر ادب فارسي نيز دو نظر کاملاً مختلف ابراز شده¬است. تقسيم¬بندي انواع براي بسياري از مباحث ادبي يک ضرورت است؛ نگارش تاريخ ادبي با رويکردها و متدهاي نوين، بدون مشخص¬کردن انواع اصلي ممکن نيست، چنان¬که در بسياري از شاخه¬هاي نقد ادبي و تحليل محتوا نيز موضوعيت دارد. موضوع اصلي مقاله دقيقاً در همين نقطه شکل مي¬گيرد: طراحي مدلي براي طبقه¬بندي انواع ادبي فارسی در دورة کلاسیک. سه¬گانة ارسطو در مورد ادبیات فارسی کارآمد نیست (دلایل در مقاله ذکر شده¬است). ما مجموعة آثار را در دو شاخة شعر و نثر جای داده¬ایم. «شاخة شعر» کلاسیک فارسی را می¬توان در سه ژانر اصلی طبقه¬بندی کرد: حماسی، غنایی و تعلیمی ـ القائی. تعریف ما از این سه ژانر لزوماً با تعاریف حکیم یونانی منطبق نیست و هر سه نوع را در مقاله بازتعریف کرده و زیرژانرهای هر کدام را نیز بر اساس مصادیق موجود در ادبیات فارسی تعیین و تعریف کرده¬ایم. «شاخة نوشتارهای منثور» فارسی شامل آثار ادبی، شبه ادبی و غیر ادبی می¬شوند. آن¬چه برای ما به عنوان محقق ادبی موضوعیت دارد، نوشتارهای ادبی و شبه ادبی هستند. در مقاله پس از تعریف هر کدام از این ها، نوشتارهای ادبی را در قالب دو ژانر («روایت مدار» و «نوشتارهای ادبی غیر روایی») گنجانده ایم. تعریف و تعیین مصداق های هر کدام از این ها به همراه مجموعة زیرژانرهای آن ها در دورة کلاسیک بخش دیگری از گفتارهای ما را تشکیل می دهد. از آن جا که نثر و شعر دورة معاصر مبانی بوطیقایی خاص خود را دارد، طبقه بندی انواع ادبی جدید مجال دیگری می طلبد و طرح پیشنهادی ما فقط قابل تعمیم به انواع ادبی کلاسیک است.

کلید واژگان :

انواع ادبي، ژانر حماسی، ژانر غنایی، ژانر تعلمیی ـ القایی، ادبیات کلاسیک فارسی، ادبیات دورة پیشااسلامی



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک