پاسخ علف هاي هرز سوروف [Echinochloa crus-galii (L.) P. Beauv.] و گاوپنبه (Abutilon theophrasti Medicus.) به علف کش هاي گليفوسيت و نيكوسولفورون در شرايط گلخانه ای

به منظور بررسی کارایی علف كش های گليفوسيت و نیکوسولفورون در کنترل علف هاي هرز سوروف و گاوپنبه در محیط های کنترل شده و پیدا کردن شاخص ED50، آزمایش های دُز- پاسخ جداگانه برای هر علف هرز در سال 88-1387 به صورت فاكتوريل 7×2 و در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. علف كش های گليفوسيت و نیکوسولفورون به صورت پس رویشی در مرحله 3 تا 4 برگی علف هاي هرز سوروف و گاوپنبه در دُزهای صفر (شاهد)، 125/0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 3 لیتر ماده تجاری در هکتار (به ترتیب معادل 0، 51، 102، 205، 410، 820 و 1230 گرم ماده مؤثره در هکتار علف کش گلیفوسیت، و 0، 5، 10، 20، 40، 80 و 120 گرم ماده مؤثره در هکتار علف کش نیکوسولفورون) مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج نشان داد که ارزیابی چشمی (بر اساس نمره دهی 0-9)، درصد بقاء، ارتفاع بوته، سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی علف هاي هرز به طور معنی داری (01/0P≤) تحت تأثیر دُز علف كش ها قرار گرفت. منحني هاي واکنش به دُز وزن خشک اندام هوایی علف هرز سوروف (نسبت به شاهد) تحت تیمار هر دو علف کش شبیه بود، ولی وزن خشک اندام هوایی گاوپنبه پاسخ متفاوتی به دُز علف کش ها نشان داد، به طوری که براي50 درصد کاهش زیست توده گاوپنبه (ED50) حدود 6/1 برابر نیکوسولفورون بيشتري در مقايسه با گلیفوسیت مورد نياز بود. همچنین با بررسی منحنی های درصد کنترل علف هاي هرز با افزایش دُز علف کش ها، ملاحظه شد که تأثیر کنترل علف های هرز توسط گلیفوسیت بیشتر از نیکوسولفورون بود که با نتایج حاصل از منحنی های پاسخ وزن خشک بخش هوایی علف هاي هرز (نسبت به شاهد) تحت اثر دُز علف كش ها مطابقت دارد. همچنین بر اساس مقدار ED50 به دست آمده برای هر علف کش در شرایط گلخانه ای که متفاوت از گزارش های مزرعه ای است، می توان نتیجه گرفت که تأثیر علف کش ها در شرایط مزرعه و کنترل شده مشابه نبوده و نمی توان دُزهای توصیه شده مزرعه ای را برای آزمون های گلخانه ای به شکل یکسان به کار برد. علاوه بر اين، با توجه به همبستگي مناسب بین میانگین داده های درصد وزن خشک اندام هوایی و درصد کنترل علف های هرز (**98/0=2R)، به نظر می رسد که بتوان از مقادیر درصد کنترل (بر اساس خسارت چشمی) در ارزيابي میزان تأثیر علف کش روی علف هرز به جای وزن خشک بهره گرفت.

ارزيابي چشمي، پتانسیل نسبی، زيست توده، واکنش به دُز، ED50