يكي از موضوعات حياتي قرن بيست و يكم دانشمندان شهري در ارتباط با پايداري شهر، فرم شهر (فشردگي يا پراكنش) و حومه نشيني يا نوشهرنشيني است. در واقع حركتي از شهر ماشينی به سمت شهر آينده (اطلاعات گره اي ترانزيت شهري) و احياء مجدد شهري است. بحران انرژي و آلودگي هاي محيطي در شهرهاي ماشيني، باعث تغيير ديدگاهها در تصمي م گيري سياست هاي شهري شده است، كه فرم شهر فشرده به خاطر پيامدهاي مثبتي كه پديد مي آورد (كاهش طول سفرها و كاهش مصرف سوخت و غيره) پذيرفته شده است. عنصر اساسي لازم براي اين پذيرش اندازه گيري ميزان فشردگي / پراكنش است. براي دست يابي به اين هدف، اين تحقيق با استفاده از ابزارهاي GIS و ابتدا با معر في چهار الگو كه كمكي به غناي علمي ادبيات برنامه ريزي شده است، (آنتروپي، جيني، موران و گري)، شاخص فشردگي براي كلان شهرهاي سيدني در استراليا(با چهل و دو دولت محلّي) و مشهد در ايران (با دوازده منطقه ي شهرداري) را محاسبه كرده است. نتايج به دست آمده از اين اندازه گيريها نشان مي دهد كه فرم كلا ن شهر سيدني «تك مركزي» است (جمعيت و اشتغال بالايي در هسته ي مركزي شهر متمركز شده و با فاصله از مركز شهر تراكم جمعيت کاهش می یابد- پراکنش) و مقادير شاخص ها بدين صورت است (آنتروپی=0.938، جینی= 0.39، موران=0.215، گری=0.63) اما فرم كلان شهر مشهد «الگويي تصادفي» است (تمركز كم جمعيت و اشتغال در هسته ي مركزي و پراكندگي آن در سطح شهر) و مقادير متغيرهاي به دست آمده بدين صورت است (آنتروپی=0.93، جینی= 0.27، موران= 0.146، گری= 0.37) در مجموع اين مقادير نشان مي دهد كه در راستاي دست يابي به توسعه ي پايدار شهري، بايد الگوي توسعه تغيير نمايد.
کلید واژگان :پراکنش، فشردگی، کلان شهر، توسعه پایدار شهری
ارزش ریالی : 600000 ریال
با پرداخت الکترونیک