سنجش برخی مولفه های توسعه روستایی در مناطق مرزی استان کردستان

روستا مهد تکامل و حیات بشریت بعنوان شاه کلید پیشرفت کشورها، بی تردید نقش انکارناپذیری را در تحقق توسعه سرزمینی ایفا می نماید. نگاهی به تجربه تاریخی فرایند توسعه در کشورهای توسعه یافته، به وضوح این امر را معلوم می سازد که توسعه روستایی عنوان بنیان توسعه ملی، بایستی در اولویت برنامه ها و محور سیاست ها قرار گیرد. چرا که ثبات نظام روستایی ضامن توسعه ملی و اختلال در عملکرد این مناطق می تواند جدی ترین تهدید سرزمینی به شمار آید. بر همین اساس پژوهش حاضر با بهره گیری از روش های کمی سعی دارد با استفاده از منابع اسنادی و آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385، در راستای سازماندهی فضایی- مکانی سکونتگاه های روستایی وکمک به شناخت ميزان نابرابري و شناسايي نقاط محروم، سعی دارد به سنجش برخی مولفه های توسعه در مناطق روستایی شهرستان های استان کردستان بپردازد. بر همین مبنا بررسی حاضر قصد دارد تا میزان توسعه روستایی مناطق مورد مطالعه را در قالب 3 شاخص بهداشتی، ارتباطی، خدماتی- اداری براي 404 روستا که از 8 شهرستان بصورت تصادفی بعنوان جامعه آماری انتخاب گردیده¬اند با بهره¬گیری از مدل تاپسیس و نرم افزارهای Excel و Spss با رویکردی توصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. ارزیابی سطح توسعه یافتگی مناطق مورد پژوهش حاکی توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات و بدنبال آن توزیع نامتوازن فرصت هاست که منجر به ایجاد شکافی عمیق بین مناطق روستایی استان کردستان گردیده است. بطوری که در شاخص¬های بهداشتی شهرستان بانه با 68/0 دارای بیشترین توسعه روستایی و شهرستان دیواندره با 28/0 کمترین میزان توسعه را در بین مناطق روستایی استان به خود تخصیص داده¬اند و در شاخص¬های ارتباطی روستاهای شهرستان سنندج با 79/0 توسعه¬یافته¬ و شهرستان بیجار با 23/0 کمترین میزان توسعه را دارا بوده¬اند. همچنین در شاخص¬های خدماتی- اداری مناطق روستایی شهرستان قروه با 73/0 بسیار توسعه یافته و مناطق روستایی کامیاران با 27/0 کمترین میزان توسعه را داشته اند. نتایج همچنین نشان می¬دهد محرومیت بالا به ترتیب در برخورداری از شاخص¬های ارتباطی و سپس خدماتی- اداری در مناطق روستایی استان کردستان بسیار مبرهن است و لذا نابرابری در میزان دسترسی به فرصت ها در مناطق می طلبد که مسئولين امر در راستاي تحقق عدالت اجتماعي، دسترسي يكسان به فرصت ها و بهبود وضعيت مناطق محروم، ضمن بازنگري دقیق، جهت رفع نابرابری هاي منطقه اي، راهبرد برنامه-ريزي فضايي را در دستور کار خود قرار دهند. برنامه ريزي آمايش با تكيه بر برنامه هاي ملي، منطقه اي و محلي مي تواند ضمن تسريع روند توسعه و هماهنگ و موزون ساختن آن، در قالب برنامه ريزي فضايي، روستاها و سكونتگاه هاي محروم را به سمت برخورداري و رهايي از فقر سوق دهد.

سنجش، توسعه روستایی، مناطق مرزی، استان کردستان