تصویر "معبود" در اندیشه‌ی شیخ ابوالحسن خرقانی

مسأله‌ی «عبادت» و «پرستش» وجودی برتر که همواره مورد توجّه انسان‌ها بوده از تاریخی به قدر هستی بشریّت برخوردار است. امّا تصویر «معبود » با گذر ایّام و در میان اقوام گوناگون جهان جلوه‌ای دیگر به خود گرفته‌است. عرفان اسلامی و به‌ویژه تصوّف ایرانی، اندیشه‌ای غنی از پرستش حق ارائه می‌نماید که در این میان گروه‌های مختلف و با نگاهی دقیق‌تر، افراد گوناگون تصویری متفاوت و مجزا از چگونگی عبادت و چیستی حق به نمایش می‌گذارند. آشنایی دقیق با این اندیشه‌های متفاوت، راه‌گشای شناخت بیشتر و هر چه بهتر عرفان و تصوّف ایران و در نهایت تفاوت‌ها و شباهت‌های کلان و جزئی جریان‌های گوناگون خواهد بود. بر این اساس، مقاله‌ی حاضر با استفاده از شیوه‌ی تحلیلی به بررسی اندیشه‌های شیخ ابوالحسن خرقانی-عارف نامی قرن 4 و 5 هجری– پرداخته است. چهره‌ای که خرقانی از خدای خود ارائه می‌دهد تا حدّ زیادی تحت تأثیر اندیشه‌ی مذهبی او (تعالیم اشعری) قرار دارد .علاوه بر‌این، فردیّت خرقانی و اندیشه‌های غنی عرفانی او نیز در چگونگی تصویر ترکیبی (زمینی – آسمانی) وی از حق بسیار مؤثر است.

شیخ ابوالحسن خرقانی، عرفان، خدا(معبود)