آسیب شناسی کارکرد نهاد خانواده، ازدواج و طلاق در ایران

خانواده به لحاظ قدرت، نخستین و از نظر گستردگی، جهان شمول ترین سازمان یا نهاد اجتماعی در جامعه است. خانواده سنگ بناي همه جوامع بزرگ انسانی است و در استحکام روابط اجتماعی و رشد و تعالیم فرد فرد اعضاي جامعه نقش بنیادین دارد. در خانواده به عنوان نخستین ساختار جامعه، روابط رسمی و قانونی زن و مرد به شکل مشروع و مقبول و نیز بر پایه و اساس تعلیم و تربیت و بهداشت روان فرزندان و انتقال ارزش‌هاي فرهنگی بنیان نهاده شده است. خانواده در طول چرخه زندگی به دلیل عملکرد گسترده و در عین حال پیچیدة اقتصادي، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی دستخوش تغییر و تحول بسیار گردیده است. از جملۀ این تغییرات در ساختار خانواده امروز عبارتند از تغییر در سلسله مراتب قدرت، ازدواج هاي میان فرهنگی، گسل بین نسل‌ها، بالا رفتن سن ازدواج، رواج روابط دختر و پسر پیش از ازدواج، تمایل به مجرد زیستی، افزایش آمار طلاق، اشتغال زنان و در نتیجه تغییر نقش آنان در زندگی خانوادگی، تماس هاي کمتر والدین و فرزندان، وجود رقباي اثرگذار و قوي براي خانواده و از همه مهم تر کم‌رنگ شدن ارزشهاي دینی ، اخلاقی و معنوي در بسیاري از خانواده ها. بدیهی است بحران هاي اجتماعی، اقتصادي، سیاسی و روانی در جهان معاصر باعث تضعیف و تزلزل خانواده‌ها شده است و در نتیجه خانواده ها را در معرض انواع آسیب هاي روانی، اجتماعی و اخلاقی قرار داده است. در الگوي اسلامی- ایرانی پیشرفت آرامش و به تبع آن خانواده باید اصل قرار گیرد و با وجود آن که تحکیم خانواده مورد تأکید اسلام و تمامی اسناد بالادستی نظام است ولی خانواده دچار آسیب و معضلات فراوانی گردیده که بررسی علمی و همه جانبه پیرامون این موضوع ضروري است. این مقاله درصدد است ابتدا جایگاه خانواده در الگوي اسلامی- ایرانی ‌پیشرفت را تبیین، سپس با بررسی و تحلیل پديده ازدواج و طلاق ، به نمونه هائی از آسیب‌هاي وارده بر خانواده بپردازد که نشانه عدم تطابق برنامه هاي اجرائی با سیاست‌هاي کلان نظام است.

آرامش، آسیب شناسی، ازدواج، الگوی مطلوب، خانواده، طلاق