چکیده :

يكي از خصوصيات منطق قديم، ارتباط مباحث آن با مباحث فلسفي است. مباحثي مانند: بحث از علم حصولي، مقولات عشر، تقدم و تأخر، موجهات، جنس و نوع و فصل و انواع قضايا، مباحثي هستند كه در دو حوزه منطق و فلسفه مطرح شده‌اند و مباحث مشترك به شمار مي‌آيند. همچنين مباحثي نظير: جنس و فصل، مفاهيم تشكيكي، مفهوم كلي، بحث از صدق، وحدت مفهومي، تقابل مفاهيم، اختلاف اجمالي و تفصيلي مفاهيم، بحث رابط در قضايا، وجود محمولي و معقولات ثانية منطقي كه در منطق مطرح مي‌گردند، به ترتيب متناظر با مباحث فلسفي زير به شمار مي‌آيند: ماده و صورت، مصاديق تشكيكي، كلي سعي، بحث از حق، وحدت مصداقي، تقابل مصاديق، حمل حقيقه و رقيقه، وجود رابط، اصالت وجود و معقولات ثانية فلسفي. همچنين برخي از نظريات فلسفي بر مباحث منطق قديم تأثيرگذار بوده‌اند و به طور متقابل برخي از مباحث منطقي نيز باعث حل برخي از مشكلات فلسفي گرديده‌اند. به عنوان مثال مي‌توان به تأثير مباحث فلسفي در جهت‌گيري منطق قديم، بحث از ذاتي، دلالت طبعي، نفس الامر و ذهن، قضاياي اتفاقيه، تعيين مصداقي براي كلي نامتناهي المصداق و ضرورت بتاته اشاره كرد. از طرف ديگر نظريات منطقي نظير: حمل اولي و شايع، تفكيك مطلب ما از مطلب هل و نظرية بساطت و تركب مشتق، در حل برخي از مسائل فلسفي مؤثر بوده‌اند. در اين مقاله با دسته‌بندي اينگونه مباحث به سه بخش: مباحث مشترك؛ مباحث متناظر و مباحث تأثيرگذار، نحوة ارتباط منطق قديم و فلسفة اسلامي مورد بررسي قرار گرفته‌است و نشان داده شده‌است كه يكي از خصوصيات بارز منطق قديم، ارتباط وثيق آن با مباحث فلسفي است.

کلید واژگان :

منطق قديم، فلسفه، مابعدالطبيعه، خصوصيات منطق قديم



ارزش ریالی : 300000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک