بررسی معماری و تزیینات قلعه های لرستان در دورۀ اتابکان لر کوچک

سرزمین لرستان کوچک در بخش میانی زاگرس در غرب ایران از نیمه ی دوم قرن ششم شاهد ظهور حکومتی بومی- محلی از قبایل و عشایر لر ساکن در این دیار بود. این منطقه قبل از تاسیس اتابکان لر کوچک به وسیله نمایندگان عراق عجم وابسته به دولت سلجوقی و دربار خلافت عباسی اداره می شد. این سلسله مرکز حکمرانی خود را در دژهایی که دسترسی به آنها خیلی سخت بود انتخاب می کردند. همچنین از این دوره مقابری هم ساخته شد. مطالعات انجام شده در زمینه ی ساختار معماری و ویژگی های آن دوره در لرستان در زمره ی مهمترین اهداف این تحقیق محسوب می شود. با توجه با اینکه از این سلسله اطلاعات زیادی در دست نیست، احیاء و شناخت ویژگی های معماری و تزیینی یک دوره ناشناخته ما را در شناخت هر چه بیشتر این دوره یاری می کند. پرداخت اطلاعات در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی و تحلیلی بوده و روش یافته اندوزی در آن به صورت کتابخانه ای و بررسی میدانی است. نتایج نشان دهنده آن است که الگوی استقرار در درون قلعه هایی است که با مصالح سنگی با دیوارهای پهن با برج های دایره ای بر بالای برجستگی ها طبیعی که از یک یا دو جهت به وسیله عوامل طبیعی مانند صخره ها پوشش دفاعی داده شده، ایجاد شده است. ویژگی بارز دیگری که می توان در بحث قلعه ها و بناهای این دوره مشاهده نمود، بهره گیری از ساخت مایه های بوم آورد مانند سنگ، آجر و... بوده است. در بحث مواد فرهنگی نظیر سفال ها باید گفت در این دوران بیشتر ظروف سفالی ساخته می شد که بیشتر دست ساز بود و گلی که در ساختن سفال به کار می رفت در خود محل وجود داشته است. به توجه طراحی قطعه های انجام شده کاسه ها و بشقاب ها و خمره ها ظروف متداول بودند.

لرستان، اتابکان لر کوچک، معماری قلعه ها، داده های سفالی.