متن‌شناسی نسخه‌ی خطّی حماسه‌ی قِران حبشی به روايت ابوطاهر طرسوسی

قِران حبشی، پهلوان عيّارِ يکی از حماسه‌های منثورفارسی است که توصيف شکوهمند کردارها و جهانگشايی‌های وی ،پرداخته‌ی روايت‌پرداز مبدع سده‌ی ششم، ابوطاهر طرسوسی است. پس از سمک عيّار و گردنکشان‌نامه، قِران حبشی سومين حماسه‌ی منثوری است که عنوان آن بر پايه‌ی نام عيّار برجسته‌اش نامبردار شد.اين پژوهش، نخستين جستار مستقلّی است که در مورد آن انجام می‌شودوازاين رو، بايسته است در گام نخست، شش نسخه‌ی ترکی همراه با نسخه‌ی عربی منحصر به فردی از اين روايت معرّفی،سپس تشريحی از نسخه‌ی فارسی نفيس و يگانه‌ی قِران حبشی همراه با چگونگی رسم‌الخطّ و ويژگی‌های دستوری آن ارايه شود. دامنه‌ی پژوهش با تعقيب حضور قِران در ديگر روايت‌ها ادامه می‌يابدتا اين که نقش وی در گرشاسپ‌نامه، ابومسلم‌نامه، اسکندرنامه و روايت ملک‌قاسم و بديع‌الزّماننمايان می‌شود. شگفتا که در اين ميان، ناگاه برای نخستين بار سمک عيّار در روايت ديگری حضور يافته و همراه با قِران حبشی زير سايه‌ی عمر اميّه‌ی ضمری عيّاری می‌کنند. بخش پايانی پژوهش در روشن ساختن موضوع پر سابقه و ناشناخته‌ی دودستگی عيّاران،شاهدی ديگر در ارتباط با حضور قِران حبشی به دست داده و کار با شرحی از طرح کلّی اين روايت به فرجام خود رسيده است.

ابوطاهر کربزی، قِران حبشی، نسخه عربی، ترکی و فارسی، اثرپذيری ديگر روايت‌ها، سمک عيّار.