چکیده :

سعيد نقشبندي‌ يزدي‌ متخلّص‌ به‌ «سعيدا» از شاعران‌ غزلسراي‌ قرن‌ يازدهم‌ هجري‌ است‌ که سبك‌ شعرش همانند ديگر معاصرانش‌ سبك‌ هندي‌ يا اصفهاني‌ است‌. او خود را ريزه خوار خوان جامي، نظامي، سنايي و عطّار دانسته، ارادتي خاص به خواجة شيراز می ورزید وبا صائب تبریزی، مراوده و دوستي داشت. دیوان سعیدا حاوی 4815 بيت‌ در 5 قالب: غزل، قصيده، مثنوي، قطعه و رباعي است؛اما غزل‌سرايي عرصة هنري مسلّم اوست؛ به طوريكه حجم زيادي از ديوانش را به اين قالب اختصاص داده است(590 غزل). از نظر سبک شناسی می توان سعیدا را در غزل شاعر بحر رمل دانست و مضارع و مجتث و هزج در مرحله بعد از آن قرار دارند.دراغلب غزل هایش از پرکاربردترین اوزان شعر فارسی بهره جسته است مثل رمل مثمن محذوف و مضارع مثمن مکفوف محذوف. البته چند غزل در وزن ضربی و تند یا خیزابی و پر تحرک به چشم می خورند که عواطفی شورانگیز و پر جذبه و حال همچون غزلیات قلندری مولانا را تداعی می کنند.غزل‌هاي سعيدا دلپذير و حاوي افكار عاشقانه و تجلّيات انديشه‌هاي عرفاني است با مضامینی پیچیده و تعابیری بی سابقه به دور از هجو و یاوه و سخن رکیک. بحرهای غزل سعیدا جز رجز و مقتضب، در قصاید او هم دیده می شود. او مثنوی را در بحر سریع و قطعه را فقط در بحور مجتث ، خفیف و مضارع سروده است.در رباعی بیشتر از بحر هزج مثمن اخرب مقبوض اَزَل استفاده کرده است . در دیوان سعیدا اوزان دوری کمی دیده می شود و غالب اوزان او « جویباری » و ملایم اند و با همه زلالی و زیبایی و مطبوع بودن، ساختار عروضی افاعیل و موسیقی درونی در آنها مناسب معانی و حالات و کیفیاتی مانند سوگ، غم و اندوه، هجران، درد و حسرت و گله است. در این مقاله سعی بر این است تا با کمک جدولهای آماری دقیق، اوزان رایج و کم کاربرد بحرهای اشعار سعیدا معرفی و تحلیل شود و جایگاه او در سبک هندی تبیین گردد.

کلید واژگان :

سعیدا نقشبندی، شعر سبک هندی، وزن، موسیقی بیرونی



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک