بررسی جذب و تجمع کادمیوم در نهال های سه ماهه آکاسیا ویکتوریا

امروزه آلودگی محیط به ‌فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌های بشر به‌عنوان یکی ‌‌از چالش‌هاي مهم در ارتباط با حفاظت منابع آب و خاك است. گیاه‌ پالایی روشی است‌‌‌ که در آن از گیاهان برای جذب آلاینده‌ها استفاده شده و می‌تواند به‌طور بالقوه برای احیای آب‌ها و خاک‌های ‌آلوده به‌فلزات‌ سنگین به‌کار رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی توانایی نهال‌های ‌سه‌ماهه Acacia victoriae در تجمع کادمیوم در اندام‌هاي‌ خود (شاخساره و ریشه)، انتقال ‌آن از بخش ریشه به‌شاخساره و درک اثر تجمع کادمیوم در برخي از صفت‌های ‌مورفولوژي این ‌گونه اجرا گردید. براي اين ‌منظور 12 نهال سه‌ماهه A.victoriae در چهار غلظت (0، 10، 50، 100 میلی‌گرم بر لیتر) کادمیوم برای یک‌‌ دوره 45 روزه در قالب طرح کاملاً تصادفي با 3 تکرار در نظر گرفته شد. نتایج نشان‌ داد که با افزايش جذب کادمیوم، ارتفاع، زی‌توده و مقاومت ‌گیاه در مقایسه با نمونه‌های‌ شاهد به‌طور معنی‌داری‌ كاهش يافتند و علائم سميت ‌‌کادمیوم در غلظت‌ بالا به‌صورت کلروز، نکروز و کاهش تعداد برگ‌ها، كاهش انشعابات و تغيير رنگ ‌ريشه‌‌ها قابل ‌‌‌ملاحظه بود. همچنین تجمع کادمیوم در ریشه و اندام‌های‌‌ هوایی گیاه با افزایش غلظت ‌کادمیوم افزایش یافتند و میزان‌ تجمع کادمیوم در بافت ‌ريشه نسبت به‌اندام‌های ‌‌هوایی در همه ‌تيمارها بیشتر بود. به‌‌طوری ‌که در ريشه‌، ساقه و برگ‌های این‌ گونه به‌ترتیب، بیش‌‌‌‌‌از 72 درصد (33/19433 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کم‌تر از 17 درصد (4630 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و کم‌تر از 11 درصد (33/2853 میلی‌گرم بر کیلوگرم) کادمیوم، در غلظت 100ميلي‌گرم بر ليتر تجمع یافتند. فاکتور تجمع ‌‌زيستي ‌ریشه و ساقه، فاکتور ‌انتقال، ضريب‌ غني‌‌‌‌‌سازي و شاخص ‌جذب نیز به‌ترتيب 90/184، 20/71، 39/0، 014/0، 73/7697 ميلي‌گرم بر کيلوگرم در بالاترین غلظت تخمين زده شد. در واقع A.victoriaeبا تجمع ‌کادمیوم در ريشه‌ها اين ‌‌توانايي ‌را دارد ‌كه از‌ انتقال اين ‌‌‌فلز به‌بخش‌هاي‌‌‌ هوايي و بروز سميت‌ در گياه جلوگيري كند. بنابراین ‌می‌توان از این ‌گونه بیابانی به‌منظور پالایش خاك‌هاي آلوده به‌کادمیوم، به‌روش تثبیت گیاهی بهره برد.

آلودگی خاک؛ تثبیت گیاهی؛ زی‌توده؛ شاخص جذب؛ کادمیوم