تعیین سطح بهینه شهرنشینی در ایران از منظر اقتصادی

شهرنشینی از کانال‌های مختلفی باعث تسریع رشد اقتصادی می‌شود. در مقابل، گسترش بیش از اندازه این پدیده با بروز آثار منفی آن، می‌تواند رشد اقتصادی را کاهش دهد. لذا، می‌توان بین شهرنشینی و رشد اقتصادی یک رابطه به‌شکل U معکوس، با یک سطح بهینه از شهرنشینی که حداکثرکننده رشد اقتصادی می‌باشد، در نظر گرفت. بر این اساس و با توجه به رشد فزآینده شهرنشینی در ایران طی دهه‌های گذشته، مطالعه حاضر به بررسی اثرگذاری غیرخطی شهرنشینی بر رشد اقتصادی در ایران طی سال‌های 2015-1960 پرداخته است. به این منظور از مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR) به‌عنوان یکی از برجسته¬ترین مدل¬های تغییر رژیمی استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل STR، ضمن تأیید تأثیر غیرخطی شهرنشینی بر رشد اقتصادی، نشان داده که شهرنشینی در قالب یک ساختار دو رژیمی با سطح آستانه‌ای (بهینه) حدود 25/61 درصد، بر رشد اقتصادی در ایران اثر گذاشته است. در رژیم اول (سال‌های 1996-1960)، شهرنشینی تأثیر مثبت بر رشد اقتصادی داشته که پس از عبور از سطح آستانه¬ای (مقدار 25/61 درصد)، در رژیم دوم (سال‌های 2015-1997) تأثیرگذاری آن منفی است. لذا، روند کنونی شهرنشینی در ایران نه‌تنها نقش برجسته‌ای در تسریع رشد اقتصادی ایفا نمی‌کند؛ بلکه، افزایش آن مانعی در جهت رشد اقتصادی است.

شهرنشینی، رشد اقتصادی، ایران، سطح آستانه، مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR)