تعيين الگوی مکانی تهديدات تنوع‌زيستی در سطح سيمای‌سرزمين(مطالعه موردی: استان گلستان)

آگاهی از تهديدات پيش روی تنوع‌زيستی به‌صورت مکانی به‌منظور مديريت مؤثر حيات وحش کشور و زيستگاه‌های آنها، امری ضروری است. بدين منظور در اين پژوهش به‌منظور تعيين الگوی مکانی تهديدات تنوع‌زيستی در استان گلستان، 12 شاخص در 4 گروه جنبه‌های ساختاری (ضريب فراکتال محيط، نسبت دايره‌ای بودن و شيب متوسط)، جنبه‌های ترکيبی (حضور گونه‌های تهديد شده)، خطرات غيرزيستی (فاصله تا شهر، روستا، جاده، زيربناهای مهم، زمين کشاورزی، آلودگی خاک و خطر آتش‌سوزی) و تهديد ايزوله بودن (شاخص نزديک‌ترين همسايه) تعريف و لايه‌های رقومی آنها در محيط GIS آماده شد. سپس با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبی وزن لايه‌ها مشخص و با استفاده از ترکيب خطی وزنی، الگوی مکانی تهديدات تنوع‌زيستی در استان گلستان مشخص شد و نهايتاً به‌منظور درک بهتر نتايج، مقادير مطلوبيت در 5 طبقه تقسيم شدند. نتايج نشان داد که در بين 4 گروه تهديدات، به‌ترتيب جنبه‌های ترکيبی با وزن 59/0، تهديدات غيرزيستی با وزن 23/0، تهديد ايزوله شدن با وزن 11/0 و جنبه‌های ساختاری با وزن 07/0، رتبه‌های اول تا چهارم را به‌خود اختصاص دادند. الگوی مکانی تهديدات نيز نشان داد که در قسمت مرکزی استان، بيشترين ميزان تهديد وجود دارد که در بخش‌هايی اين الگو به قسمت‌های شمالی و جنوبی نيز کشيده شده است. به‌نظر می‌رسد مناطق پرتهديد در قسمت مرکزی از الگوی مکانی توسعه در استان شامل مناطق شهری، صنايع، جاده‌ها، روستاها و مناطق کشاورزی تبعيت می‌کنند و قسمت‌های کوچک پرتهديد در قسمت‌های شمالی و جنوبی بيشتر از الگوی مکانی پرندگان تهديدشده در استان پيروی می‌کنند.

پهنه‌بندی، تهديدات تنوع‌زيستی، ارزيابی چندمعياره، فرآيند تحليل سلسله مراتبی، استان گلستان، 1394