علی رغم وجود پایه های غنی فرهنگی، تاریخی و فناورانه در معماری و شهرسازی ایران، شرایط امروزی مبین ضعف، ناکارائی، ازخود بیگانگی و بحران هویتی است. عدم وجود یک الگوی شیوه مند برای پیاده سازی خواسته های دلسوزانه نسبت به رویکردهای شهرسازی اسلامی از مهمترین مسائل امروزین است. این مساله در بازسازی بافت های تاریخی شهری نمود ویژه ای پیدا می کند. مشکلات یاد شده به طور خاص با تکیه بر نمایانگر ریخت شناسی، مشهودتر است. به عبارت دیگر تضادهای حاصله در ریخت سنتی و موجود بافت های تاریخی در شهرهای ایرانی- اسلامی، از دیدگاه کیفیات محیطی مرتبط، پایگاه چالش های طراحانه ای هستند که می باید مورد توجه قرار گیرند. در این مقاله با هدف شناسایی هنجارهای ریخت شناسی از منظر اسلامی، ضمن تعریف شهر اسلامی، عناصر و مولفه های آن، به مقایسه بافت تاریخی شهر گرگان با شهرهای ایرانی-اسلامی کهن می پردازد. با عنایت به لزوم کاربست میراث شهرسازی اسلامی در شهرهای امروز، هدف از طرح این پژوهش، رسیدن به یک الگوی واحد نمی باشد. بلکه مقصود این است که بتوان از این معیارها به فراخور گونه های ارزشی و متناسب با مقطع زمانی در هر شهری استفاده نمود. مقاله حاضر در تلاش است تا به این پرسش پاسخ بدهد که چگونه و با چه معیارهایی می توان بافت تاریخی محله سرچشمه شهر گرگان را برای رسیدن به الگوی ایرانی- اسلامی ارزیابی کرد؟آیا ساختار ریخت شناسی این محله از نظام شهر های اسلامی پیروی می نماید؟ اين پژوهش با رويكردي تطبیقی، حاصل مشاهدات و برداشت هاي مكرر و فراوان از بافت تاريخي محله سرچشمه شهر گرگان و تحليل آن، و همچنین تطبیق دیدگاه صاحبنظران است. الگوی مفهومی مقاله پیش رو بر اساس روش تحقیق کیفی و با تکیه برشیوه های برداشت مصاحبه عمیق، مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی بوده است. شیوه استنباط از برداشت ها تحلیل محتوا است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که هنجارهای ریخت شناسی حاصل از دیدگاه نظریه پردازان مختلفی چون توسلی، نقره کار و نقی زاده بطور مشخص در محله سرچشمه بازتاب نموده است و ریخت شناسی بافت تاریخی شهر گرگان از الگوی اسلامی تبعیت می کند. بنابراين تغییرات گسترده در ساختار ايراني- اسلامي این شهر، وجود نداشته است. اما مداخلات کالبدی گسترده که طی چند دهه اخیر صورت گرفته است خطر اضمحلال ساختار ریخت شناسی بافت را در پی دارد.
کلید واژگان :شهراسلامی/ مرمت شهری/ ریخت شناسی/ شهرگرگان/محله سرچشمه
ارزش ریالی : 600000 ریال
با پرداخت الکترونیک