واحدهاي ژئومورفیکی از اجزاء سیستم رودخانه اي محسوب می شوند، به طوري که در بسیاري موارد فرآیندهاي ژئومورفیکی باعث بروز مخاطرات محیطی از جمله سیلاب می گردند. در این مقاله شهر طرقبه و حوضه آبخیز آن از لحاظ مخاطرات ناشی از فرآیندهاي ژئومورفیکی رودخانه اي مورد بررسی قرار گرفته است. شهر طرقبه به عنوان منطقه نمونه بین المللی گردشگري در فاصله 20 کیلومتري کلان شهر مشهد، در خروجی حوضه به شدت تحت تأثیر متغیرهاي ژئومورفیکی بالادست حوضه می باشد که در سیل خیزي شهر نیز موثر است. روش تحقیق به صورت تجربی- تحلیلی بوده و براي شناخت رفتار حوضه ي مورد مطالعه، ابتدا متغیرهاي ژئومورفیکی رودخانه اي و فاکتورهاي موثر در مخاطره سیلاب منطقه شامل؛ لیتولوژي، طبقات ارتفاعی، شیب، کاربري اراضی، بارش، پوشش گیاهی، تراکم زهکشی، فاصله از آبراهه، ضریب شکل، جهت شیب و خاك انتخاب شدند. سپس با تهیه لایه هاي مورد نیاز ، اولویت بندي و تعیین روابط بین این متغیرها با آسیب پذیري از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و با کمک نرم افزار Expert Choice انجام گرفت. پهنه هاي بحرانی به لحاظ مخاطره سیلاب عمدتأ در محدوده تراکم انجام گرفت. پهنه هاي بحرانی به لحاظ مخاطره سیلاب عمدتأ در محدوده تراکم روستاها، فضاهاي تفرجی و ییلاقی، کاربري هاي گردشگري و شبکه دسترسی به کلان شهر مشهد میباشد. نکته حائز اهمیت این که عوامل انسان ساخت مانند تعرض مناطق مسکونی و تأسیسات شهري به حریم اصلی رودخانه و آبراهه ها، عدم رعایت اصول مهندسی در طراحی برخی سازه ها مانند ابعاد نامناسب پل ها بر روي رودخانه نیز عامل تشدید کننده مخاطرات سیلاب در منطقه هستند. تسطیح و تراس بندي دامنه ها به منظور ساخت و سازها نه تنها موجب به هم خوردن تعادل دامنه ها شده بلکه موجب افزایش وزن بار دامنه ها، بار جامد و شدت سیل خیزي نیز شده است. به طورکلی آسیب هاي ناشی از حرکات توده اي و سیلابی در محدوده شهر طرقبه تشدید گردیده است.
کلید واژگان :ژئومورفیکی رودخانه اي، مخاطره سیلاب، شهرهاي کوهستانی، طرقبه
ارزش ریالی : 1200000 ریال
با پرداخت الکترونیک