رابطه مبادله، نرخ واقعی داخلی ارز واردارتی و صادراتی و نرخ واقعی داخلی ارز در ایران

در تحلیلهای کلان،ممکن است نرخ واقعی داخلی ارز بر الگوهای دو کالایی،سه کالایی یا چند کالایی مبتنی باشد.اولین مفهوم نرخ واقعی داخلی ارز برمبنای الگوهای دو کالایی یعنی کالاهای‌ قابل مبادله و غیرقابل مبادله،گسترش یافته است.بنا به ضرورت با فرض ثاب بودن رابطه مبادله‌ بین کالاهای صادراتی و وارداتی،الگوهای دو کالایی پایه‌گذاری شده است؛زیرا این دو در قالب‌ یک کالای مرکب قابل مبادله در نظر گرفته می‌شوند.در نتیجه،این نوع الگوها برای تجزیه و تحلیل‌ اثرهای تغییر رابطه مبادله خارجی-که اغلب از عوامل مهم و تعیین‌کننده نوسانات نرخ ارز در کشورهای در حال توسعه‌اند-مناسب نمی‌باشند. در جریان انتخاب یک معیار مناسب برای نرخ واقعی داخلی ارز،باید بین استفاده از روش دو کالایی و سه کالایی به قیمتهای داخلی در مقابل قیمتهای مرزی و استفاده از روشهای برآورد مستقیم در مقابل روش استفاده از متغیرهای مجازی،تفکیک به وجود آورد.انتخاب روش دو کالایی یا سه کالایی،تحت تأثیر سه عامل مهم است. الف)اختلاف رشد کارایی در بخش کالاهای قابل مبادله و غیرقابل مبادله؛ ب)مالیاتهای تجاری،محدودیتهای وارداتی و سیاستهای قیمت‌گذاری داخلی و ج)نوسانات رابطه مبادله.. نرخ واقعی داخلی ارز-دو کالایی به وسیله میانگین وزنی نرخهای واقعی ارز کالاهای‌ صادراتی و وارداتی قابل محاسبه است.اما نرخهای واقعی ارز کالاهای صادراتی و وارداتی،ممکن‌ است هنگام تغییر رابطه مبادله در دو جهت مختلف حرکت کنند و میانگین‌گیری این دو در یک‌ شاخص،چنین نوساناتی را پنهان می‌کند و این شاخص که بیشتر یک معیار شفاف رقابت‌پذیری‌ سطح قیمتهای داخلی است،مخدوش می‌شود.بنابراین در اثر تغییرات رابطه مبادله و مالیاتهای‌ تجاری،ممکن است نرخ واقعی ارز صادراتی-که معیار مفیدی از انگیزه‌های قیمتی تولید کالاهای‌ صادراتی می‌باشد-به‌طور کامل،متمایز از نرخ واقعی ارز وارداتی رفتار کند. هدف اصلی مقاله عبارت است از: ارزیابی وضع نوسانات رابطه مبادله با استفاده از نرخ واقعی داخلی ارز-سه کالایی و تأثیر آن‌ بر درجه رقابت‌پذیری در ایران. در این مقاله پس از ارایه مفاهیم با معرفی یک روش مستقیم برآورد نرخ واقعی داخلی ارز با استفاده از حسابهای ملی،نمونه‌های تجربی آن برای ایران محاسبه و سپس اثر سه عامل یادشده‌ تجزیه و تحلیل می‌شود. خلاصه ماشینی: "1 بنابراین مسأله این است که چگونه می‌توان برای محاسبه مستقیم نرخ واقعی داخلی‌ ارز از آمار حسابهای ملی قابل دسترس در ایران استفاده کرد به گونه‌ای که امکان دستیابی‌ به نهاده‌های وارداتی و استخراج برآوردهای قابل قبول از شاخص قیمت صادرات،واردات‌ و کالاهای داخلی لازم،فراهم شود. مقایسه شاخصهای تعدیل ارزش افزوده کالاهای غیرقابل مبادله و کالاهای‌ داخلی برای ایران در دوره 7731-8331(001-2731) (به تصویر صفحه مراجعه شود) برگرفته از:محاسبات تحقیق‌ تذکر:شاخصهای قیمت پایه تولیدی کالاهای غیرقابل مبادله‌ Pn 2 ،به عنوان نسبت حاصل جمع ارزش کالاهای مصرفی و سرمایه‌گذاری داخلی به‌ قیمتهای جاری و ثابت محاسبه شده است. نمودار 1 مقایسه شاخصهای تعدیل ارزش افزوده کالاهای غیرقابل مبادله،و کالاهای داخلی‌ برای ایران در دوره 7731-8331(001-2731) (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات تحقیق‌ تذکر:شاخصهای قیمت پایه تولیدی کالاهای غیرقابل مبادله‌ Pn 2 به عنوان نسبت حاصل جمع ارزش کالاهای مصرفی و سرمایه‌گذاری داخلی به‌ قیمتهای جاری و ثابت محاسبه شده است. مقایسه شاخصهای قیمت کالاهای قابل مبادله به روش ارزش افزوده و محاسبه شده به‌ صورت میانگین شاخص قیمت واردات و صادرات برای دوره 7731-8331(001-2731) (به تصویر صفحه مراجعه شود) برگرفته از:محاسبات تحقیق نمودار 5 نشانگر شاخص تعدیل‌کننده ارزش افزوده کالاهای قابل مبادله و غیرقابل مبادله و نرخ واقعی داخلی ارز در ایران در دوره 7731-8331 ا ست."

رابطه مبادله ،نرخ مؤثر داخلی ارز ،نرخ‌های واقعی ارز کالاهای صادراتی و وارداتی