تاثیر دفاع (غیرعامل) بر شکل کالبدی شهر عقدا

در گذشته، در پژوهش هاى معمارى، معمولاً به دنبال پاسخ گويى به دو پرسش چرايى و چگونگى ساخت بوده اند. در اين ميان مطالعات ميدانى مختلفى در حوزة فنون ساخت به رشتة تحرير در آمده و حكمت ساخت، كه ارزش ها و انديشه هاى وراى آن را مبرهن مى كند، تا حدى مغفول مانده است. شناخت و حفظ اين ارزش ها جان ماية و پژوهش در اين حيطه ضرورى است. دفاع « سنت معمارى ايرانى » از شهر و عناصر مرتبط با آن، كه در دوره هاى تاريخى، با انديشه و جهان بينى هاى مختلفى شكل گرفته، يكى از ارزش هاى مستتر در بافت هاى تاريخى است. دفاع شامل دو وجه عامل و غيرعامل مى شود كه نوع اول به سلاح هاى جنگى وابستگى دارد و نوع دوم تمهيداتى است كه موجب كاهش و يا جلوگيرى از آسيب مى گردد. محدودة اين پژوهش بررسى دفاع غيرعامل و عناصر وابسته به آن در شهر عقدا است. اين شهر از توابع استان يزد و شهرستان اردكان است و بسيارى از عناصر دفاع غيرعامل مانند انواع قلعه، رباط، خندق، و... در آن نهفته است. هدف در اين پژوهش تلاش براى معرفى حكمت ساخت مجموعه، با توجه به دفاع غيرعامل در دوره هاى تاريخى تعيين شده است و به اين منظورپرسش هايى مانند چگونگى تأثير دفاع بر بافت مجتمع هاى زيستى و عقدا، چگونگى تغيير سيستم دفاعى، با تغيير جهان بينى ها و نقش رباط ها در مقاومت اعتقادى و حفاظت از راه ها، مطرح شده است. داده هاى اين پژوهش، ميدانى و كتابخانه اى گردآورى شده و با قرارگيرى در چارچوب پژوهش هاى كيفى، با روش هاى توصيفى، تحليلى، و تفسيرى، سعى در تبيين هدف شده است. طبقه بندى دفاع غيرعامل در دوره هاى تاريخى مختلف در مجتمع هاى زيستى، تأثير دفاع بر سيماى كالبدى يك بافت باارزش و طبقه بندى كاربردهاى رباط در ادوار مختلف، برخى دستاوردهاى اين پژوهش هستند.

شهر عقدا، معمارى دفاعى، رباط ها، دفاع و شكل كالبدى شهر.